TẾT HÀN THỰC MÙNG BA THÁNG BA
Thơ: Đỗ Tấn Thích
Xin được làm bài thơ
Lúc rảnh có thời giờ
Về câu chuyện cổ tích
Từ kỷ nguyên ban sơ
Thuở xa xưa Trung Hoa
Thời Đông Chu Liệt Quốc
Có vua Tấn Văn Công
Đất đai, nhà trống không
Thời loạn lạc bế, bồng
Vua tôi, dân lánh nạn
Trú nước Tề, nước Sở
Để an toàn tính mạng
Trong thời buổi loạn lạc
Vua trú tại núi, đồi
Bấy giờ có hiền sỹ
Tên là Giới Tử Thôi
Để vua lấy lại ngôi
Khôi phục lại đất nước
Chống giặc ngoài nhu nhược
Cần phải nhiều sách lược
Trong một lần tòng quân
Lương thảo đã không còn
Vua Tấn đói riệu rã
Nghĩ mình chết chốn hoang
Hiền sỹ cắt thịt đùi
Của chính bản thân mình
Bằng ra lệnh quân lính
Nấu chín cho vua ăn
Vua ăn xong nói rằng
Tử Thôi lòng hiếu thảo
Sớm chiều luôn tần tảo
Một lòng luôn kính vua
Khi giang sơn thống nhất
Vua Tấn quên công ngài
Không phong danh, bổng lộc
Quên mất người đức, tài
Khi tin này đến tai
Vua giật mình tức tốc
Triệu hồi cả dòng tộc
Để phong danh, bổng lộc
Nhưng Tử Thôi từ chối
Ngài trở về Điền Sơn
Tịnh tâm và tu luyện
Không một lời oán hơn
Vua bực mình nóng giận
Cho quân tới Điền Sơn
Ra lệnh cho hiền sỹ
Mời ngài về báo ơn
Trong lúc đang tu luyện
Ở đất hoang ngôi miếu
Ngài thiền định tĩnh lặng
Vua ra lệnh đốt thiêu
Ôi!!!viễn cảnh điều hiều
Ngài chết thế kiết già
Vua u sầu, rũ rượi
Lỗi sai lầm ở ta
Vua Tấn sai binh lính
Mau chóng xây miếu, am
Và phong lên chức thánh
Từ hiền sỹ người phàm
Ngày mùng ba tháng ba
Để tưởng nhớ công lao
Cấm dùng lửa thiêu đốt
Chiếu chỉ gửi đồng bào
Tết Hàn Thực hằng năm
Chỉ được ăn món lạnh
Không dùng tới lửa đốt
Nhằm nhớ tới công danh
Một người đã cứu vua
Trong buổi lạc lưu vong
Tử Thôi bao công trạng
Nhưng ngài không ước mong
Vì một phút nóng giận
Vua ân hận cả đời
Con người ta cũng vậy
Không giận là tuyệt vời.
(4/2019)
Tết Hàn Thực
Tết Hàn Thực là một ngày tết vào ngày mồng 3 tháng 3 Âm lịch. "Hàn Thực" nghĩa là "thức ăn lạnh". Ngày tết truyền thống này xuất hiện tại một số tỉnh của Trung Quốc, miền bắc Việt Nam và một số cộng đồng người gốc Hoa trên thế giới.
Hàng năm vào ngày này, nhiều gia đình cho xay bột, đồ đỗ xanh, làm bánh trôi, bánh chay, nấu xôi chè lễ Phật và cúng gia tiên, có lẽ đó cũng là một cách tưởng niệm người thân trong những ngày tháng cuối xuân, chứ ít người biết đến hai chữ "Hàn Thực" gắn với một điển tích ở Trung Quốc, được biết tới nhiều qua tiểu thuyết Đông Chu liệt quốc.
Đời Xuân Thu, vua Tấn Văn Công nước Tấn, gặp loạn phải bỏ nước lưu vong, nay trú nước Tề, mai trú nước Sở. Bấy giờ có một người hiền sĩ tên là Giới Tử Thôi, theo vua giúp đỡ mưu kế. Một hôm, trên đường lánh nạn, lương thực cạn, Giới Tử Thôi phải lén cắt một miếng thịt đùi mình nấu lên dâng vua. Vua ăn xong hỏi ra mới biết, đem lòng cám kích vô cùng. Giới Tử Thôi theo phò Tấn Văn Công trong mười chín năm trời, cùng nhau trải nếm bao nhiêu gian truân nguy hiểm. Về sau, Tấn Văn Công giành lại được ngôi báu trở về làm vua nước Tấn, phong thưởng rất hậu cho những người có công trong khi tòng vong, nhưng lại quên mất công lao của Giới Tử Thôi. Giới Tử Thôi cũng không oán giận gì, nghĩ mình làm được việc gì, cũng là cái nghĩa vụ của mình, chớ không có công lao gì đáng nói. Vì vậy về nhà đưa mẹ vào núi Điền Sơn ở ẩn.
Tấn Văn Công về sau nhớ ra, cho người đi tìm. Giới Tử Thôi không chịu rời Điền Sơn ra lĩnh thưởng, Tấn Văn Công hạ lệnh đốt rừng, ý muốn thúc ép Giới Tử Thôi phải ra, nhưng ông nhất định không chịu tuân mệnh, rốt cục cả hai mẹ con ông đều chết cháy. Vua thương xót, lập miếu thờ và hạ lệnh trong dân gian phải kiêng đốt lửa ba ngày, chỉ ăn đồ ăn nguội đã nấu sẵn để tưởng niệm (khoảng từ mồng 3 tháng 3 đến mồng 5 tháng 3 Âm lịch hàng năm).
Ở Việt Nam cũng theo tục ấy và ăn Tết Hàn Thực ngày mồng 3 tháng 3. Tuy nhiên, người ta chỉ làm bánh trôi hay bánh chay để thế cho đồ lạnh, nhưng chỉ cúng gia tiên, và có ít liên hệ đến Giới Tử Thôi và những kiêng kỵ khác.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Cảm ơn bạn rất nhiều ạ