TOP 100 cuốn sách đáng có trong doanh nghiệp (năm 2021)

 https://docs.google.com/spreadsheets/d/1RCPQlqRs4TTgmkY6e1K6XeYC9OkLB0Yc/edit?usp=sharing&ouid=105918185768910689004&rtpof=true&sd=true

TIẾN SĨ ALAN PHAN VÀ NHỮNG LỜI KHUYÊN GIÚP BẠN "GƯỢNG DẬY" SAU THẤT BẠI

TIẾN SĨ ALAN PHAN VÀ NHỮNG LỜI KHUYÊN GIÚP BẠN "GƯỢNG DẬY" SAU THẤT BẠI

Sinh ra trong một gia đình trung lưu tại Bình Dương, đến năm 18 tuổi TS. Alan Phan được học bổng USAID và sang Mỹ học chuyên ngành Môi trường. Sau thời gian du học, ông trở về nước và giảng dạy tại Cao đẳng Phú Thọ (nay là Trường Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh).

Cuộc đời của ông giáo Phan Viết Ái (tên thật của TS. Alan Phan) bắt đầu rẽ sang hướng mới khi ông tình cờ kết bạn nhân viên tại tập đoàn Eisenberg của Do Thái và bắt đầu công việc bán thời gian tại đây.

Sẵn máu kinh doanh cùng với số tiền có được khi làm ở Eisenberg, Alan Phan cũng đầu tư vào những dự án của riêng mình như thành lập Dona Foods, Foremost Dairies (Vinamilk ngày nay), Mekong Car,.. Làm ông chủ hàng nghìn nhân viên, trở thành một trong những doanh nhân nổi tiếng của miền Nam Việt Nam lúc bấy giờ.

Thế nhưng, sau biến cố năm 1975, ông gần như mất hết toàn bộ tài sản và sang Mỹ làm lại từ đầu với hai bàn tay trắng: "Trong khi vợ khóc sướt mướt vì mất mát, tôi vẫn hưng phấn và lạc quan. Trong tôi, không một chút oán hận hay giận dữ, không trách móc ai hay đổ lỗi cho số phận xui xẻo. Bởi vì tôi hiểu là dù thực tại có bê bết, Alan Phan vẫn là Alan Phan. Đầu óc còn sáng tạo, thân thể còn mạnh khỏe, tinh thần còn nghị lực và tâm linh còn trong suốt thì tất cả tài sản vừa mất sẽ được tái tạo mấy hồi."

Sau hơn 42 năm làm ăn tại Mỹ và Trung Quốc, bắt đầu từ nhân viên tài chính phố Wall cho đến nhà quản lỹ quỹ, Alan Phan đã thành công khi là người Việt Nam đầu tiên đưa công ty của mình – Harcourt, niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ năm 1997 và thị giá đạt 700 triệu USD năm 1999

Đối với tiến sĩ Alan Phan, thất bại là điều ông luôn chuẩn bị tâm lý thường trực để đón nhận. Theo ông, thất bại không đáng sợ, nó thực sự là một người bạn và dạy ông nhiều bài học đắt giá. Không ngoa khi nói: Nếu không trải qua thất bại, lớp thế hệ đi sau sẽ không “bắt gặp” được một Alan Phan "chiến tích lẫy lừng", tung hoành khắp năm châu bốn bể và vẫn đau đáu một niềm hy vọng, giới trẻ sau này có thể nhìn từ những thất bại của ông mà rút ngắn hành trình, vươn ra biển lớn.

Nếu bạn đang là một người trẻ đang loay hoay tìm kiếm định hướng cho cuộc đời, cũng như đang liên tiếp vấp phải vô số thất bại, đừng quá tuyệt vọng, bạn có thể tìm cho mình một ngọn đuốt soi đường, một người truyền cảm hứng giúp bạn có thêm niềm tin và vững vàng hơn sau mỗi lần vấp ngã. Chỉ cần bạn sẵn sàng, người thầy, sẽ xuất hiện!

 

Tuổi trẻ hưởng thụ, trung niên thất nghiệp

Tuổi trẻ hưởng thụ, trung niên thất nghiệp

Nhân viên suốt tám tiếng chỉ chăm chăm làm đúng phần việc của mình rồi tắt máy đi về thì chỉ 5 năm là tụt hậu, bị đào thải ngay.

Chỉ ra bí quyết để không bị thất nghiệp tuổi trung niên, nhiều độc giả VnExpress chia sẻ:

"Đây là bài học nhãn tiền cho các chị em phụ nữ có tư tưởng: chỉ cần có công việc, có thu nhập thì sợ gì? Khi còn trẻ các bạn có thể thích tự do, sống phóng túng, lo hưởng thụ, ít trách nhiệm, thiếu kỹ năng, sẵn sàng làm loạn... Nhưng khi bước vào tuổi 30, các bạn mới chỉ thực sự bước chân vào cuộc đời 7-8 năm, trong khi phía trước vẫn còn 40-50 năm nữa.

Những nền tảng cố hữu của một con người muôn đời sẽ là: gia đình, con cái, tài chính, kỹ năng sống. Nên các bạn hãy sống bớt màu mè: mọi thứ mua sắm, du lịch, ăn chơi, mạng xã hội... chỉ là phù du của cuộc sống. Nó làm cuộc sống có thêm màu sắc, thi vị, nhưng bạn không thể sống được bằng những thứ đó. Thay vào đó, hãy tập trung phát triển kỹ năng, nền tảng vững chắc là bốn yếu tố trên. Cuộc đời nhất định sẽ trả lại ta đúng những gì ta đã bỏ ra.

Mq.bkcomp

Giờ nhiều người sống rất thích hưởng thụ trước. Tôi biết có chị bạn cũng hơn 40 tuổi, được cất nhắc lên trưởng phòng vì có kinh nghiệm, cao ráo, xinh đẹp nhưng bà từ chối vì muốn làm nhân viên lương 14-15 triệu, làm đến 17h để về; không muốn nhiều trách nhiệm; làm xong còn có thời gian đi ăn, đi chơi, đi nhảy nhót.

Nói chung, tuỳ tính cách mỗi người, người biết lo xa thì thích hưởng thụ trước mắt, còn những người cầu tiến họ phải tiếp tục phát triển bản thân, trau dồi kiến thức. Không có công việc ổn định mà chỉ có kiến thức ổn định, trình độ ổn định thôi. Dù ở độ tuổi nào thì bạn cũng cần làm sao để nếu mình không làm ở công ty này thì mình vẫn dễ dàng tìm được công việc tốt ở công ty khác.

Mai Thanh

Trong thời buổi này, theo tôi, chớ nên nghĩ đến hai chữ "ổn định". Nếu có ổn định đi chăng nữa, cũng chỉ trong vài tháng, vài năm. Nếu đi làm văn phòng, chỉ chăm chú vào một công việc mà thôi e rằng khó tồn tại được lâu. Một người cần biết làm nhiều việc khác nhau, rất cần thiết phải chịu khó làm việc chân tay với lao động phổ thông chứ không chỉ máy tính, văn phòng. Đói thì đầu gối phải bò thôi. Tuổi nghỉ hưu thì kéo dài, công nghệ, rồi trí tuệ nhân tạo, tự động hóa... rồi các vấn nạn xã hội.

Ổn định khi còn trẻ chỉ là suy nghĩ của người có người khác lo cho, là con nhà người ta thôi. Tôi đã già, đã nghỉ hưu nhưng được con út (24 tuổi) làm cho sáng mắt ra rằng: thời bố mẹ chỉ làm một công việc duy nhất, cũng ở một cơ quan duy nhất trong gần 40 năm đã qua rồi.

Nguyễn Thị Thành

Càng ngày thì tốc độ đào thải của thị trường lao động sẽ rất nhanh. Các bạn nếu không cập nhật xu hướng và công nghệ mới thì việc bị loại khỏi thị trường sẽ sớm hơn. Hơn nữa, nếu đi làm công cho một công ty, có một nguồn thu nhập duy nhất thì cũng quá nguy hiểm thời buổi này khi mà giá cả leo thang, đất đai nhà cửa quá xa vời với người làm công ăn lương.

Thế hệ Z được ăn học, du học, tiếp cận công nghệ mới, rất thông minh và nhanh nhạy. Xu thế của các công ty ở tương lai 5-10 năm nữa là Lean (sản xuất tinh gọn), nghĩa là một người phải biết nhiều, làm được nhiều.

Johnny

Thay đổi tư duy tuyển dụng của doanh nghiệp là điều vô ích, họ chỉ tuyển bạn khi bạn đem lại giá trị cho công ty của họ. Họ mở doanh nghiệp chứ không phải làm từ thiện. Có chăng là thay đổi tư duy huấn luyện đào tạo nghiệp vụ.

Nhân viên vào làm tám tiếng chỉ chăm chăm làm đúng phần việc của mình rồi tắt máy đi về thì 5 năm là chắc chắn tụt hậu, bị đào thải ngay. Nhưng nếu mỗi ngày bạn dành 30 phút đến một tiếng để học nâng cao nghiệp vụ, học thêm nghiệp vụ kèm theo hoặc ngoại ngữ thì sẽ khác. Bạn sẽ có cơ hội nâng cao tay nghề, kinh nghiệm, tăng giá trị bản thân khi so sánh với sinh viên mới ra trường, và còn mở rộng cơ hội thăng tiến.

Nếu các bạn không muốn 40 tuổi vẫn phải nhìn mặt sếp (có khi nhỏ tuổi hơn mình) để làm việc vì sợ bị đuổi thì hãy tự thay đổi chính mình. Cả thế giới luôn tiến lên, mình đứng yên chính là thụt lùi.

Má sắp nhỏ

Việt Thành tổng hợp

Tuổi 25 hưởng thụ hay tiết kiệm tiền?

Tuổi 25 hưởng thụ hay tiết kiệm tiền?

Nhiều bạn bè tôi chọn sống hết mình, hưởng thụ hết cỡ khi còn có thể vì tuổi trẻ không đến lần hai, nhưng sau tất cả họ có gì?

25 tuổi là cột mốc quan trong trong cuộc đời mỗi người. Đó là khi bàn vừa tốt nghiệp ra trường, chập chững nhưng bước đầu tiên vào cuộc đời đầy mới lạ và khó khăn phía trước. Tôi cũng từng là một người trẻ như vậy, bước vào độ tuổi 25 với nhiều băn khoăn, trăn trở cho con đường sắp tới của mình.

Bản thân tôi thấy có hai kiểu sống phổ biến nhất của người trẻ hiện nay: một số chọn sống hết mình theo phong cách YOLO ("you only live once" - bạn chỉ sống một lần); số khác lại chọn tiết kiệm, dự phòng cho tương lai sóng gió. Đứng giữa lằn ranh định hướng, tìm lối đi cho riêng mình, tôi cũng đã đặt ra câu hỏi cho bản thân: sống hưởng thụ, cháy hết mình; hay để dành để chuẩn bị cho tương lai khó lường phía trước?

Nhiều bạn bè của tôi chọn sống hết mình, hưởng thụ hết cỡ khi còn có thể vì tuổi trẻ không đến lần thứ hai. Họ chọn những ngành nghề, công việc mình yêu thích, đam mê, thay vì mải bận tâm tới những chuyện lương thưởng, cơ hội phát triển, triển vọng nghề nghiệp... Họ đơn giản là "thích và làm", để trái tim dẫn dắt. Họ đi và trải nghiệm, tranh thủ thời gian để trau dồi kỹ năng, học những thứ mới và để bản thân tự do phát triển. Cuộc sống với họ là vô vàn những điều thú vị, nhiều thử thách và cũng lắm phiêu lưu. Thứ tài sản lớn nhất mà họ có được không phải tiền bạc mà là trải nghiệm.

Thế nhưng, một câu hỏi đặt ra là sau tất cả những trải nghiệm đó, họ sẽ có gì để đối mặt với khó khăn trong tương lai? Đó là điều mà cha mẹ, họ hàng, những người lớn tuổi thường nói với tôi. Bạn cứ mải chạy theo những đam mê tuổi trẻ, không màng đến những điều bất trắc đang chờ đợi sau này. Để rồi, khi vấp ngã trên đường đời, bạn mất phương hướng, không biết bám víu vào đâu, và trôi tuột trên những thất bại, đén mức không thể gượng dậy nổi. Vậy phải chăng người trẻ nên biết tiết kiệm từ sớm?

>> Tiền nhiều để làm gì?

Trường học không bao giờ dạy bạn cách làm giàu, họ chỉ truyền cho bạn chuyên môn, kiến thức để bạn tự đi làm thuê, kinh doanh, hoặc thừa kế tài sản của cha mẹ. Trong khi cha mẹ thường chỉ dạy con cái cách tiết kiệm tiền mà không cho chúng biết dùng tiền thế nào cho đúng? Có một câu nói mà tôi rất tâm đắc: "Tôi không làm vì tiền, tiền bạc làm việc cho tôi". Do đó, tôi luôn làm việc rất chăm chỉ mà không phải áp lực vì sếp khó tính, đồng nghiệp đố kỵ. Tôi làm việc để tiết kiệm, tiết kiệm để đầu tư, đầu tư để nâng cao IQ tài chính.

Đôi khi bạn phải sống hết mình giống như khi ngày mai là tận thế, tranh thủ thời gian, tuổi trẻ để khám phá, trải nghiệm, để không bao giờ phải hối tiếc với thanh xuân. Tuy nhiên, cũng đừng vì vậy mà quá mải mê chạy theo mộng tưởng. Hãy học cách tiết kiệm ngay từ bây giờ, tích lũy cho tương lai, bởi cẩn trọng không bao giờ là thừa. Không có lối sống nào là toàn diện, điều quan trọng là bạn cần sự cân bằng trong cuộc sống.

Giống như cái vòi nước có bên nóng, bên lạnh vầy. Những hôm trời lạnh bạn phải quay bên nóng cho ấm, những ngày hè thì mở bên lạnh cho mát mẻ. Sống chỉ tiết kiệm hay chỉ hưởng thụ, bạn sẽ không thể đạt tới sự cân bằng. Hãy học cách điều chỉnh cho phù hợp với từng hoàn cảnh và giai đoạn của cuộc đời. Khi ấy, bạn sẽ thấy hạnh phúc và không còn trăn trở với hướng đi của mình.

Hồ Vũ Minh

'Tuổi trẻ hãy kiếm tiền, đừng lo tiết kiệm'

'Tuổi trẻ hãy kiếm tiền, đừng lo tiết kiệm'

Bạn tôi 27 tuổi, dùng hết tiền kiếm được mua liền hai chiếc ôtô. Còn tôi 29, tuổi chăm chăm tiết kiệm nên giờ chưa có cái xe nào.

Là đàn ông, ở độ tuổi 27, các bạn nên tập trung nghĩ cách kiếm tiền thay vì chỉ chăm chăm tiết kiệm. Đây là độ tuổi thử thách giới hạn của bản thân mỗi người ngoài xã hội, với những trải nghiệm, vấp ngã sẽ là tiền đề để tuổi 30, bạn có thể vững vàng trước sóng gió cuộc đời.

Tôi có anh bạn năm nay 27 tuổi, ra trường muộn hai năm so với bạn bè đồng trang lứa, nhưng đã tự lập công ty cùng các anh em ngay sau đó. Đến nay công ty của bạn đã được hai năm tuổi. Bạn tôi có lối suy nghĩ mà có lẽ sẽ bị khá nhiều người chỉ trích:

1. Nhà bạn không có điều kiện, được ăn học đàng hoàng. Bạn nói rằng mình kém về khoản chi tiêu, tiết kiệm tiền, nên thay vì tiết kiệm, bạn mua ôtô cỏ hạng A.

2. Từ khi có khoản nợ trên người, bạn làm việc như một cỗ máy (14-15 tiếng mỗi ngày). Bạn cũng gặp gỡ, giao lưu với nhiều người, nhằm mục đích trả nợ cho chiếc xe.

3. Sau một năm, bạn đã trả xong chiếc xe đầu tiên, vừa rồi bạn lại mua chiếc xe thứ hai (hạng C) bằng hình thức trả góp.

Tài sản của bạn hoàn toàn do tự lực 100%, không xin bố mẹ đồng nào. Trong khi đó, tôi hơn bạn hai tuổi, cũng có khoản tiết kiệm nhưng chưa mua được cái ôtô nào. Tuy nhiên, tôi lại không đồng tình với quan điểm sống như bạn sau tuổi 30, vì nó mang lại nhiều hệ lụy, nguy cơ rủi ro rất cao.

Do vậy, theo tôi, trước tuổi 30, các bạn hãy "cháy hết mình" để kiếm tiền, gặp gỡ, tiếp xúc với thật nhiều người, tạo dựng nhiều mối quan hệ làm ăn, thay vì chỉ có đi làm rồi tiết kiệm tiền. Hãy dành việc đó cho tuổi sau 30.

Dung Dinh Nguyen

PHI CÔNG BẤT PHÚ

 PHI CÔNG BẤT PHÚ

Dịch Covid, Khánh Hoà thất thu 2 tỷ đô la Mỹ (gần 50,000 tỷ đồng), và mức tăng trưởng âm, thấp nhất cả nước. Do phát triển 1 cực duy nhất là du lịch trong thời gian dài, dịch cũng là cách để mọi người cân đối lại. Không phát triển sản xuất công nghiệp (hiện đại, bảo vệ môi trường) thì khó mà ổn định được. Và các cá nhân cũng vậy. Chạy theo dịch vụ hay thương mại chỉ là nhất thời, khó bền vững, vì không nắm được cái gốc. Sản xuất công nghiệp thì vất vả hơn nhiều, nhưng kết quả của nó cho xã hội thì rất tốt. Vì nó mang lại những SP, của cải cụ thể cho nền kinh tế. Buôn qua bán lại thì nhàn hơn sản xuất, nhưng vấn đề là ai sẽ làm ra cho cái để buôn qua bán lại? Các bạn trẻ tinh hoa VN, cần có tư duy hướng về sản xuất nhiều hơn, chịu cực chịu khổ, nhưng ổn định lâu dài.

Lê Quý Đôn từng nói "phi nông bất ổn, phi thương bất hoạt, phi trí bất hưng, phi công bất phú". Không có công nghiệp (sản xuất) thì khó mà phồn vinh bền vững được. Dịch bệnh là liều thuốc thử, các nền kinh tế thương mại dịch vụ như Singapore, Hongkong, UAE....đều lâm vào tình trạng giảm sâu, phải lấy quỹ dự trữ ra bình ổn xã hội. Trong khi các nền kinh tế sản xuất (Hàn, Đài, Israel, Ý, Đức....) vẫn bình thường. Các DN có sản xuất đều ổn định trong dịch bệnh hiện nay là bằng chứng rất rõ của phi công bất phú.

https://vov.vn/.../chu-tich-tinh-khanh-hoa-tang-truong-am...

(Nguồn: Ăn Trưa Cùng Tony)

Thực trạng Thực trạng hoạt động khởi nghiệp ở Việt Nam hiện nay

 Thực trạng Thực trạng hoạt động khởi nghiệp ở Việt Nam hiện nay (TS: Đỗ Thị Hoài Phó viện trưởng viện nghiên cứu nhân tài )

Tóm tắt:

Bài viết tập trung phân tích thực trạng hoạt động khởi nghiệp hiện nay ở Việt Nam, chỉ ra những thách thức, khó khăn mà các doanh nghiệp non trẻ đang gặp phải, qua đó giúp các nhà cải cách, các nhà giáo dục và các nhà quản lý có thêm cách nhìn mới đúng hơn về bản chất của hoạt động khởi nghiệp và sự cần thiết của việc đào tạo kiến thức về khởi nghiệp trong thời gian tới.

Từ khóa: Khởi nghiệp, thực trạng.

1. Đặt vấn đề

Doanh nghiệp khởi nghiệp là cụm từ được nhắc đến rất nhiều trong thời gian gần đây, từ các cơ quan truyền thông cho đến các nhà hoạch định chính sách. Các doanh nghiệp khởi nghiệp sẽ phải đối mặt với sức ép cạnh tranh rất lớn từ các doanh nghiệp truyền thống cho tới những đối thủ tiềm năng.

Khởi nghiệp đang là chủ đề nhận được nhiều quan tâm tại Việt Nam, nhất là trong bối cảnh quốc gia hội nhập mạnh mẽ với kinh tế thế giới. Khởi nghiệp được kỳ vọng sẽ tạo sự tăng trưởng kinh tế, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội, góp phần đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng cao và đa dạng của xã hội, tạo ra nhiều việc làm cho cộng đồng và xã hội. Năm 2016, chính phủ Việt Nam xác định Năm 2016 là “năm quốc gia khởi nghiệp”.

Và giai đoạn 2017 - 2020 được xem là thời điểm chín muồi cho khởi nghiệp và sự ra đời của rất nhiều công ty khởi nghiệp khác nhau, tuy nhiên, số lượng startup thành công chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với các startup chết yểu. Vậy, việc phải làm thế nào để các startup phát huy hết tiềm năng về con người, công nghệ, vươn tới vị trí thống lĩnh thị trường, đang là bài toán đặt ra cho các doanh nghiệp khởi nghiệp trong giai đoạn hiện nay.

2. Thực trạng tình hình khởi nghiệp hiện nay ở Việt Nam

Theo thống kê của Topica Founder Institute[1], trong giai đoạn từ năm 2011 đến hết năm 2017, hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam ghi nhận được 296 thương vụ đầu tư khác nhau, trong đó, chỉ tính riêng năm 2017, số start up nhận được vốn đầu tư đã lên tới 92 doanh nghiệp với tổng giá trị khoản đầu tư là gần 300 triệu USD. Con số này tăng gần gấp 2 lần so với số thương vụ của năm 2016, và tăng hơn gấp 9 lần so với năm 2011.

Trong số đó có 6 startup được rót vốn nhiều nhất, chiếm đến 198 triệu USD, là: Foody (82% cổ phần của startup này được Sea Group mua lại với 64 triệu USD); Tiki (gọi vốn vòng series C từ JD.com trị giá 54 triệu USD); một startup không tiết lộ nhận 20 triệu USD từ TNB Ventures và Vntrip (gọi vốn vòng series B từ Hendale Captital 10 triệu USD). Bên cạnh đó, Sea cũng mua lại 2 startup fintech và logistic không được tiết lộ với giá 50 triệu USD. Sự tăng trưởng mạnh mẽ này được đánh giá là một thành công bước đầu của tinh thần quốc gia khởi nghiệp được phát động trong năm 2016.

Năm 2017 cũng đánh dấu cột mốc lần đầu tiền hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam ghi nhận số lượng nhà đầu tư thiên thần trong nước và các quỹ trong nước vượt qua các quỹ ngoại về số lương thương vụ được góp vốn. Sự vươn lên của các quỹ nội như VIISA, ESP, VSV, 500 Startups Vietnam và các chương trình truyền hình thực tế về khởi nghiệp như Shark tank Vietnam đã chốt được 49 thương vụ đầu tư vào các startup trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, trị giá từ các thương vụ đầu tư nội chỉ đạt 46 triệu USD, vẫn còn thua kém khá xa so với con số 245 triệu USD từ các quỹ ngoại.

Về xu hướng đầu tư, theo thống kê trong giai đoạn 2016 - 2017, sự quan tâm của các nhà đầu tư vẫn tập trung vào các start up thương mại điện tử, công nghệ tài chính và truyền thông, những lĩnh vực mang tính sáng tạo, giá trị thặng dư cao, có khả năng tăng trường đột phá nếu thành công. Cụ thể năm 2016, các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ tài chính nhận được khoản đầu tư giá trị nhất với 129,1 triệu USD, chiếm 63,8% tổng số giá trị đầu tư.

Lĩnh vực thương mại điện tử đứng thứ hai, với 34,7 triệu USD. Trong năm 2017, thương mại điện tử và công nghệ tài chính vẫn là 2 lĩnh vực được quan tâm nhiều nhất, tuy nhiên thương mại điện tử đã vươn lên dẫn đầu với 83 triệu USD đầu tư thành công, chiếm 33% tổng số vốn đầu tư. Các startup trong lĩnh vực công nghệ tài chính cũng nhận được các khoản đầu tư với tổng giá trị là 57 triệu USD.

2.1. Những thách thức đối với doanh nghiệp khởi nghiệp tại Việt Nam

Hiện nay, Việt Nam chúng ta đang có khoảng hơn 1.500 startup hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau. Xét theo mật độ các công ty khởi nghiệp trên đầu người thì tỷ lệ ở Việt Nam thậm chí cao hơn nhiều quốc gia khác như Trung Quốc Ấn Độ, hay Indonesia[2]. Theo thống kê của Tạp chí Tài chính thuộc Bộ Tài chính, hiện nay có khoảng 2.100 công ty khởi nghiệp tại Indonesia, 2.300 công ty tại Trung Quốc và 7.500 tại Ấn Độ.

Tuy nhiên, các thống kê gần đây đều phản ánh một bức tranh khá u buồn với tình hình phát triển của các startup Việt. Cụ thể, trong số các startup mới ra đời, chỉ có 3% là thực sự thành công, thỏa mãn được một trong các tiêu chí: Được định giá từ 10 triệu USD trở lên, doanh thu từ 2 triệu USD, có từ 100 nhân viên, đã gọi vốn vòng 2 hoặc đã bán được công ty với giá tốt.

Trong số 3% công ty được xem là thành công này, kết quả khảo sát cho thấy độ tuổi trung bình khi họ khởi nghiệp là 28,8; 78% từng làm thuê hoặc khởi nghiệp thất bại ở 2 công ty trước đây; 45% từng học hoặc làm việc tại nước ngoài trước khi về nước khởi nghiệp; thời gian trung bình dành cho startup đến lúc thành công là 5, đến 7 năm và sẽ mất lâu hơn nữa để trở thành công ty có giá trị hàng trăm triệu USD. Đáng chú ý là các startup thành công hiện nay 100% đều học hỏi ý tưởng và bản địa hóa từ mô hình tương tự đã thành công ở nước ngoài.

Trào lưu bê startup nước ngoài về rồi cắt gọt đi cho phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội của Việt Nam đang rất phổ biến trong thời gian gần đây. Tuy những dự án đó cũng có kết quả nhất định, nhưng đó không phải là sự đổi mới sáng tạo và chúng ta chưa thực sự sở hữu một ý tưởng nguyên bản nào. Theo ông Phạm Duy Hiếu - Giám đốc Quỹ Khởi nghiệp khoa học và công nghệ Việt Nam, doanh nghiệp bắt chước startup nước ngoài giai đoạn đầu có thể thành công, nhưng về lâu về dài sẽ tụt hậu.

Đặc biệt trong quá trình hội nhập, khi doanh nghiệp nước ngoài tham gia vào thị trường trong nước, doanh nghiệp sao chép nội địa sẽ khó cạnh tranh được khi doanh nghiệp nước ngoài đã có thời gian phát triển, mạng lưới quan hệ, đối tác rộng khắp thì doanh nghiệp nội địa sẽ mất dần thị trường. Một vấn đề khác đó là các doanh nghiệp sao chép ý tưởng sẽ khó có cơ hội phát triển ra các thị trường quốc tế khi ý tưởng tương tự đã được triển khai ở nhiều thị trường khác nhau trên thế giới.

Ngoài những con số đáng ghi nhận về những startup thành công, chúng ta cũng cần phải lưu tâm tới một con số đáng ngạc nhiên là có đến 80% startup Việt không có cơ hội kỷ niệm lần sinh nhật thứ 2.

2.2. Nguyên nhân thất bại

Nhiều bạn trẻ hiện nay đang nhầm lẫn giữa hai cụm từ “startup” và “Entrepreneur”, có nghĩa là người khởi nghiệp và người lập nghiệp. “Entrepreneur” là một cá nhân hay nhóm người tự khởi xướng, tự chủ công việc, kinh doanh cho riêng mình vì không thích làm cho doanh nghiệp. Trong khi đó, để được xem là một startup, cá nhân hoặc doanh nghiệp phải kinh doanh sản phẩm đi kèm với ý tưởng.

Ông Robert Trần - Tổng Giám đốc Tập đoàn Tư vấn chiến lược Robenny Khu vực Mỹ, Canada và Châu Á Thái Bình Dương cho biết: “Hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam đang hiểu nhầm 2 khái niệm này. Điều này dẫn đến những chiến lược kinh doanh không phù hợp và đó là một trong những nguyên nhân khiến các startup Việt thất bại”.

Theo ông, một startup cần tuân thủ 6 bước nền tảng bao gồm: Xác định chiến lược -> Xác định mô hình kinh doanh -> Xác định mô hình hoạt động phù hợp với định hướng và mô hình kinh doanh -> Xây dựng cơ cấu tổ chức -> Chuyển đổi văn hóa ->Thực hiện.

Nhiều startup Việt Nam vội vàng bắt đầu ngay khi nghĩ ra ý tưởng nhưng chưa xác định rõ ràng mục tiêu kinh doanh. Nhiều trường hợp khi startup gọi vốn, nhà đầu tư nhảy vào nhưng hai bên lại bất đồng về giá trị theo đuổi, trong khi đó các startup này thường đứng trong thế “đi xin vốn” chứ không phải “gọi vốn”, điều này buộc họ phải chiều lòng các nhà đầu tư.

Theo kinh nghiệm nhiều năm tư vấn cho các tập đoàn lớn, ông Robert Trần cho biết: “Việc không theo đuổi những giá trị chung và thống nhất mục tiêu giữa chủ doanh nghiệp và chủ đầu tư là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến thất bại”. Đây cũng là câu trả lời cho câu hỏi của nhiều startup Việt Nam: “Tại sao gọi được vốn nhưng vẫn thất bại?”.

Chuyên gia Robert Trần đưa ra lời khuyên:Khi bất đồng mục tiêu cần điềm tĩnh lắng nghe và thuyết phục chủ đầu tư dựa trên những giá trị sản phẩm mang lại, không nên tỏ ra “cứng đầu” nhưng cần phải “bám chặt” mục tiêu ban đầu.

Robert Trần cho biết: “Trước hết, các doanh nghiệp cần xác định lưu đồ nhằm xác định các bước để đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng và xác định số nhân sự cần thiết để vận hành mỗi bộ phận. Từ đó, doanh nghiệp mới vẽ ra cơ cấu tổ chức hoàn chỉnh. Vì nhầm lẫn này, nhiều doanh nghiệp trẻ Việt Nam gặp vấn đề về định biên nhân sự, tức là có khi nhân sự của công ty dư thừa hoặc thiếu hụt ở các bộ phận”.

Cuối cùng, thực hiện là bước quan trọng nhất nhưng lại là chính là khâu thất bại của nhiều startup. Có nhiều doanh nghiệp sau khi hoàn thành tất cả chiến lược nhưng lại không thể thực hiện và duy trì công việc kinh doanh.

(1) Chưa có nhận thức pháp lý đầy đủ:

Việc các nhà sáng lập chưa nhận thức rõ về các vấn đề pháp lý cũng là một trong những nguyên nhân đang khiến nhiều startup thất bại.

Một startup khi thành lập thường có tâm lý chỉ tập trung vào sản phẩm vào cách thức marketing, tiếp cận khách hàng, bán hàng mà không chú ý nhiều đến các rủi ro về mặt pháp lý. Trước tiền cần phải kể đến đó là các quy định về Luật Doanh nghiệp. Các nhà sáng lập thường ít khi quan tâm đến các rủi ro liên quan đến việc lựa chọn loại hình doanh nghiệp, xây dựng quy chế thành viên, điều lệ công ty. Hậu quả là startup bị đình trệ, bỏ lỡ các cơ hội tốt; đồng thời, gây sứt mẻ quan hệ giữa những người sáng lập do xuất hiện xung đột lợi ích về vốn, quyền sở hữu tài sản hoặc startup phải bồi thường cho các hợp đồng đã ký kết với đối tác.

Thiếu điều khoản hợp tác, phương thức làm ăn là một thiếu sót thường gặp ở các startup trẻ. Bởi vì trong giai đoạn đầu, những nhà sáng lập thường gắn kết với nhau bằng đam mê, họ chỉ đơn giản nghĩ rằng: Các thành viên chỉ cần góp vốn và công sức để đưa startup phát triển.

Các thỏa thuận này thường sơ sài và chỉ được xem là thỏa thuận dân sự nhưng đến khi dự án khởi nghiệp phát triển tốt và có lợi nhuận, giữa các nhà sáng lập sẽ xảy ra xung đột liên quan đến góp vốn, sử dụng vốn, quyền sở hữu tài sản và phân chia lợi ích. Khi đó, những thỏa thuận miệng không đủ cơ sở pháp lý để giải quyết khiến mâu thuẫn nội bộ dâng cao, ảnh hưởng đến sự sinh tồn của startup.

Bên cạnh đó, vấn đề bản quyền và sở hữu trí tuệ cũng cần được các nhà sáng lập chú trọng. Điều này càng có ý nghĩa quan trọng tại Việt Nam khi mà vi phạm bản quyền, hàng giả, hàng nhái vẫn đang là vấn nạn gây nhức nhối dư luận và chưa có giải pháp khắc phục hiệu quả. Các startup cần có cơ sở pháp lý quan trọng để bảo vệ quyền lợi về thương hiệu, tránh hậu quả đáng tiếc xảy ra.

Khi chọn loại hình thương mại điện tử, các startup cần chú ý đến điều khoản sử dụng đối với người dùng khi họ truy cập vào trang web hoặc mạng xã hội của startup. Bởi nếu không, startup có thể gặp phải những rắc rối kiểu như người dùng có thể lợi dụng startup để tuyên truyền thông tin sai sự thật, đả kích gây ảnh hưởng đến bên thứ ba.

Một vấn đề quan trọng khác mà các startup non trẻ cần đặc biệt quan tâm lưu ý đó là vấn đề kế toán, tài chính và thuế. Khi công ty, doanh nghiệp mới được thành lập, khi mà lợi nhuận còn thấp, chi phí vận hành doanh nghiệp chưa được tối ưu. Nếu các nhà sáng lập không có nhận thức đầy đủ về luật thuế, có thể hạch toán lãi lỗ sai, dẫn đến việc không thể thanh toán được các khoản thuế đối với doanh nghiệp mà chủ yếu là thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng.

Nhiều startup trẻ do không có đủ nhận thức về vấn đề pháp lý nên làm nảy sinh các mâu thuẫn lợi ích không đáng có khi có vấn đề phát sinh. Nhẹ thì mất công sức, thời gian và chi phí để giải quyết tranh chấp. Nặng thì startup mất các nhân viên tốt, trung thành, thậm chí có thể đối mặt với những kiện tung gây ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp.

(2) Bài toán “gọi vốn”

Theo ông Don Lam - Tổng giám đốc VinaCapital, Việt Nam rất khó làm Startup bởi vấn đề đầu tiên chính là vốn. Ngoài ra, Việt Nam còn thiếu hụt một hệ sinh thái bền vững hỗ trợ người trẻ khởi nghiệp. Ông nhấn mạnh: “Startup chính là việc bạn bắt đầu từ con số 0, làm sao vay vốn ngân hàng, chỉ trông chờ vào các quỹ đầu tư chuyên nghiệp, hoặc trông chờ nguồn vốn tư nhân thông qua quen biết… Nhưng nếu không có hệ sinh thái bài bản thì rất khó để gọi vốn đầu tư.”.

Vấn đề khởi nghiệp của người trẻ Việt hiện đang gặp quá nhiều khó khăn bởi quy trình ngược với các nước, điều này khiến người Việt Nam khởi nghiệp chậm hơn. Với nhiều điểm hạn chế hiện tại, các chuyên gia cho rằng, Việt Nam nếu muốn xây dựng một quốc gia khởi nghiệp thì phải xây dựng được một hệ sinh thái khởi nghiệp, phải kêu gọi được những nhà đầu tư nước ngoài tham gia thị trường. Bởi người Việt Nam không có thói quen mạo hiểm, nên rất khó để họ bỏ vốn đầu tư lĩnh vực này. Phải có các nhà đầu tư nước ngoài tham gia, họ sẽ xác lập cuộc chơi trước, sau đó nhiều nhà đầu tư trong nước mới mạnh dạn tham gia.

(3) Rào cản thủ tục hành chính

Tuy nhiên, những vấn đề như thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, giấy phép con, khó thoái vốn sau một thời gian đầu tư tại Việt Nam luôn khiến các nhà đầu tư ngoại “chùng chân”. Con số dự án khởi nghiệp trong nước nhận được những khoản đầu tư nước ngoài dừng lại ở mức khá “khiêm tốn”.

Theo thống kê năm 2016, tổng giá trị đầu tư vào các startup tại khu vực Đông Nam Á đạt khoảng 1,5 tỷ USD. Song ở Việt Nam, con số này chỉ đạt dưới 100 triệu USD, 80% số tiền còn lại đổ vào Indonesia và Singapore bởi chính sách hỗ trợ startup, gọi vốn của họ tốt hơn nhiều so với Việt Nam.

Ở Singapore, chỉ cần 1 tuần là giải quyết xong các thủ tục và giải ngân được vốn đầu tư. Ở Thái Lan là 1 tháng, nhưng ở Việt Nam, thông thường phải mất từ 8 tháng tới 1 năm. Bởi để có một bộ hồ sơ được chấp thuận giải ngân vốn, nhà đầu tư phải cung cấp đầy đủ thông tin về nhà đầu tư gồm hộ chiếu của người đại diện pháp luật, giấy đăng kí kinh doanh, điều lệ công ty… Tất cả đều phải được dịch từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt, và công chứng. Làm xong bộ hồ sơ trên mất 1 tuần, rồi lại mất thêm vài tháng nữa để xin chữ kí của tất cả các bên liên quan. Đó là với 1 nhà đầu tư, nếu có 3 nhà đầu tư ở 3 nước khác nhau, có lẽ phải chờ tới cả năm[3].

Ngoài ra, còn rất nhiều giấy phép con, vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã đề nghị xóa gần 2.000 giấy phép, nhưng vẫn còn hàng nghìn giấy phép con khác.

Ví dụ, trong lĩnh vực thương mại điện tử, nếu có nhà đầu tư nước ngoài tham gia, phải xin giấy phép, ý kiến của Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, Bộ Công Thương. Như trường hợp của Grab và Uber, hai công ty này còn phải xin thêm ý kiến của Bộ Giao thông Vận tải. Thậm chí, nhiều startup đang làm phải tạm dừng để xin thêm giấy phép.

4. Kết luận

Trong thời gian tới, việc xây dựng các hành lang pháp lý và hệ sinh thái khởi nghiệp là thật sự cần thiết để hỗ trợ cho các startup mới bước vào cuộc chơi. Đồng thời, nếu được chuẩn bị kỹ lưỡng về kiến thức pháp lý và kinh nghiệm thương trường, những vấn đề pháp lý sẽ không còn là rào cản, thậm chí sẽ trở thành bước đệm đưa doanh nghiệp tiến xa hơn và thành công trong hoạt động kinh doanh khởi nghiệp. Bên cạnh đó, kinh nghiệm từ những người đi trước sẽ giúp doanh nghiệp non trẻ tránh khỏi những “vết xe đổ” và những thất bại không đáng có.

hoạt động khởi nghiệp ở Việt Nam hiện nay

ThS. Nguyễn Quang Huy (Khoa Pháp luật Kinh tế - Đại học Luật Hà Nội)

Bởi AN PHAM NGHIEN CUU, Thứ sáu, 24/04/2020 | 14:15

Tóm tắt:

Bài viết tập trung phân tích thực trạng hoạt động khởi nghiệp hiện nay ở Việt Nam, chỉ ra những thách thức, khó khăn mà các doanh nghiệp non trẻ đang gặp phải, qua đó giúp các nhà cải cách, các nhà giáo dục và các nhà quản lý có thêm cách nhìn mới đúng hơn về bản chất của hoạt động khởi nghiệp và sự cần thiết của việc đào tạo kiến thức về khởi nghiệp trong thời gian tới.

Từ khóa: Khởi nghiệp, thực trạng.

1. Đặt vấn đề

Doanh nghiệp khởi nghiệp là cụm từ được nhắc đến rất nhiều trong thời gian gần đây, từ các cơ quan truyền thông cho đến các nhà hoạch định chính sách. Các doanh nghiệp khởi nghiệp sẽ phải đối mặt với sức ép cạnh tranh rất lớn từ các doanh nghiệp truyền thống cho tới những đối thủ tiềm năng.

Khởi nghiệp đang là chủ đề nhận được nhiều quan tâm tại Việt Nam, nhất là trong bối cảnh quốc gia hội nhập mạnh mẽ với kinh tế thế giới. Khởi nghiệp được kỳ vọng sẽ tạo sự tăng trưởng kinh tế, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội, góp phần đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng cao và đa dạng của xã hội, tạo ra nhiều việc làm cho cộng đồng và xã hội. Năm 2016, chính phủ Việt Nam xác định Năm 2016 là “năm quốc gia khởi nghiệp”.

Và giai đoạn 2017 - 2020 được xem là thời điểm chín muồi cho khởi nghiệp và sự ra đời của rất nhiều công ty khởi nghiệp khác nhau, tuy nhiên, số lượng startup thành công chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với các startup chết yểu. Vậy, việc phải làm thế nào để các startup phát huy hết tiềm năng về con người, công nghệ, vươn tới vị trí thống lĩnh thị trường, đang là bài toán đặt ra cho các doanh nghiệp khởi nghiệp trong giai đoạn hiện nay.

2. Thực trạng tình hình khởi nghiệp hiện nay ở Việt Nam

Theo thống kê của Topica Founder Institute[1], trong giai đoạn từ năm 2011 đến hết năm 2017, hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam ghi nhận được 296 thương vụ đầu tư khác nhau, trong đó, chỉ tính riêng năm 2017, số start up nhận được vốn đầu tư đã lên tới 92 doanh nghiệp với tổng giá trị khoản đầu tư là gần 300 triệu USD. Con số này tăng gần gấp 2 lần so với số thương vụ của năm 2016, và tăng hơn gấp 9 lần so với năm 2011.

Trong số đó có 6 startup được rót vốn nhiều nhất, chiếm đến 198 triệu USD, là: Foody (82% cổ phần của startup này được Sea Group mua lại với 64 triệu USD); Tiki (gọi vốn vòng series C từ JD.com trị giá 54 triệu USD); một startup không tiết lộ nhận 20 triệu USD từ TNB Ventures và Vntrip (gọi vốn vòng series B từ Hendale Captital 10 triệu USD). Bên cạnh đó, Sea cũng mua lại 2 startup fintech và logistic không được tiết lộ với giá 50 triệu USD. Sự tăng trưởng mạnh mẽ này được đánh giá là một thành công bước đầu của tinh thần quốc gia khởi nghiệp được phát động trong năm 2016.

Năm 2017 cũng đánh dấu cột mốc lần đầu tiền hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam ghi nhận số lượng nhà đầu tư thiên thần trong nước và các quỹ trong nước vượt qua các quỹ ngoại về số lương thương vụ được góp vốn. Sự vươn lên của các quỹ nội như VIISA, ESP, VSV, 500 Startups Vietnam và các chương trình truyền hình thực tế về khởi nghiệp như Shark tank Vietnam đã chốt được 49 thương vụ đầu tư vào các startup trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, trị giá từ các thương vụ đầu tư nội chỉ đạt 46 triệu USD, vẫn còn thua kém khá xa so với con số 245 triệu USD từ các quỹ ngoại.

Về xu hướng đầu tư, theo thống kê trong giai đoạn 2016 - 2017, sự quan tâm của các nhà đầu tư vẫn tập trung vào các start up thương mại điện tử, công nghệ tài chính và truyền thông, những lĩnh vực mang tính sáng tạo, giá trị thặng dư cao, có khả năng tăng trường đột phá nếu thành công. Cụ thể năm 2016, các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ tài chính nhận được khoản đầu tư giá trị nhất với 129,1 triệu USD, chiếm 63,8% tổng số giá trị đầu tư.

Lĩnh vực thương mại điện tử đứng thứ hai, với 34,7 triệu USD. Trong năm 2017, thương mại điện tử và công nghệ tài chính vẫn là 2 lĩnh vực được quan tâm nhiều nhất, tuy nhiên thương mại điện tử đã vươn lên dẫn đầu với 83 triệu USD đầu tư thành công, chiếm 33% tổng số vốn đầu tư. Các startup trong lĩnh vực công nghệ tài chính cũng nhận được các khoản đầu tư với tổng giá trị là 57 triệu USD.

2.1. Những thách thức đối với doanh nghiệp khởi nghiệp tại Việt Nam

Hiện nay, Việt Nam chúng ta đang có khoảng hơn 1.500 startup hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau. Xét theo mật độ các công ty khởi nghiệp trên đầu người thì tỷ lệ ở Việt Nam thậm chí cao hơn nhiều quốc gia khác như Trung Quốc Ấn Độ, hay Indonesia[2]. Theo thống kê của Tạp chí Tài chính thuộc Bộ Tài chính, hiện nay có khoảng 2.100 công ty khởi nghiệp tại Indonesia, 2.300 công ty tại Trung Quốc và 7.500 tại Ấn Độ.

Tuy nhiên, các thống kê gần đây đều phản ánh một bức tranh khá u buồn với tình hình phát triển của các startup Việt. Cụ thể, trong số các startup mới ra đời, chỉ có 3% là thực sự thành công, thỏa mãn được một trong các tiêu chí: Được định giá từ 10 triệu USD trở lên, doanh thu từ 2 triệu USD, có từ 100 nhân viên, đã gọi vốn vòng 2 hoặc đã bán được công ty với giá tốt.

Trong số 3% công ty được xem là thành công này, kết quả khảo sát cho thấy độ tuổi trung bình khi họ khởi nghiệp là 28,8; 78% từng làm thuê hoặc khởi nghiệp thất bại ở 2 công ty trước đây; 45% từng học hoặc làm việc tại nước ngoài trước khi về nước khởi nghiệp; thời gian trung bình dành cho startup đến lúc thành công là 5, đến 7 năm và sẽ mất lâu hơn nữa để trở thành công ty có giá trị hàng trăm triệu USD. Đáng chú ý là các startup thành công hiện nay 100% đều học hỏi ý tưởng và bản địa hóa từ mô hình tương tự đã thành công ở nước ngoài.

Trào lưu bê startup nước ngoài về rồi cắt gọt đi cho phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội của Việt Nam đang rất phổ biến trong thời gian gần đây. Tuy những dự án đó cũng có kết quả nhất định, nhưng đó không phải là sự đổi mới sáng tạo và chúng ta chưa thực sự sở hữu một ý tưởng nguyên bản nào. Theo ông Phạm Duy Hiếu - Giám đốc Quỹ Khởi nghiệp khoa học và công nghệ Việt Nam, doanh nghiệp bắt chước startup nước ngoài giai đoạn đầu có thể thành công, nhưng về lâu về dài sẽ tụt hậu.

Đặc biệt trong quá trình hội nhập, khi doanh nghiệp nước ngoài tham gia vào thị trường trong nước, doanh nghiệp sao chép nội địa sẽ khó cạnh tranh được khi doanh nghiệp nước ngoài đã có thời gian phát triển, mạng lưới quan hệ, đối tác rộng khắp thì doanh nghiệp nội địa sẽ mất dần thị trường. Một vấn đề khác đó là các doanh nghiệp sao chép ý tưởng sẽ khó có cơ hội phát triển ra các thị trường quốc tế khi ý tưởng tương tự đã được triển khai ở nhiều thị trường khác nhau trên thế giới.

Ngoài những con số đáng ghi nhận về những startup thành công, chúng ta cũng cần phải lưu tâm tới một con số đáng ngạc nhiên là có đến 80% startup Việt không có cơ hội kỷ niệm lần sinh nhật thứ 2.

2.2. Nguyên nhân thất bại

Nhiều bạn trẻ hiện nay đang nhầm lẫn giữa hai cụm từ “startup” và “Entrepreneur”, có nghĩa là người khởi nghiệp và người lập nghiệp. “Entrepreneur” là một cá nhân hay nhóm người tự khởi xướng, tự chủ công việc, kinh doanh cho riêng mình vì không thích làm cho doanh nghiệp. Trong khi đó, để được xem là một startup, cá nhân hoặc doanh nghiệp phải kinh doanh sản phẩm đi kèm với ý tưởng.

Ông Robert Trần - Tổng Giám đốc Tập đoàn Tư vấn chiến lược Robenny Khu vực Mỹ, Canada và Châu Á Thái Bình Dương cho biết: “Hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam đang hiểu nhầm 2 khái niệm này. Điều này dẫn đến những chiến lược kinh doanh không phù hợp và đó là một trong những nguyên nhân khiến các startup Việt thất bại”.

Theo ông, một startup cần tuân thủ 6 bước nền tảng bao gồm: Xác định chiến lược -> Xác định mô hình kinh doanh -> Xác định mô hình hoạt động phù hợp với định hướng và mô hình kinh doanh -> Xây dựng cơ cấu tổ chức -> Chuyển đổi văn hóa ->Thực hiện.

Nhiều startup Việt Nam vội vàng bắt đầu ngay khi nghĩ ra ý tưởng nhưng chưa xác định rõ ràng mục tiêu kinh doanh. Nhiều trường hợp khi startup gọi vốn, nhà đầu tư nhảy vào nhưng hai bên lại bất đồng về giá trị theo đuổi, trong khi đó các startup này thường đứng trong thế “đi xin vốn” chứ không phải “gọi vốn”, điều này buộc họ phải chiều lòng các nhà đầu tư.

Theo kinh nghiệm nhiều năm tư vấn cho các tập đoàn lớn, ông Robert Trần cho biết: “Việc không theo đuổi những giá trị chung và thống nhất mục tiêu giữa chủ doanh nghiệp và chủ đầu tư là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến thất bại”. Đây cũng là câu trả lời cho câu hỏi của nhiều startup Việt Nam: “Tại sao gọi được vốn nhưng vẫn thất bại?”.

Chuyên gia Robert Trần đưa ra lời khuyên:Khi bất đồng mục tiêu cần điềm tĩnh lắng nghe và thuyết phục chủ đầu tư dựa trên những giá trị sản phẩm mang lại, không nên tỏ ra “cứng đầu” nhưng cần phải “bám chặt” mục tiêu ban đầu.

Robert Trần cho biết: “Trước hết, các doanh nghiệp cần xác định lưu đồ nhằm xác định các bước để đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng và xác định số nhân sự cần thiết để vận hành mỗi bộ phận. Từ đó, doanh nghiệp mới vẽ ra cơ cấu tổ chức hoàn chỉnh. Vì nhầm lẫn này, nhiều doanh nghiệp trẻ Việt Nam gặp vấn đề về định biên nhân sự, tức là có khi nhân sự của công ty dư thừa hoặc thiếu hụt ở các bộ phận”.

Cuối cùng, thực hiện là bước quan trọng nhất nhưng lại là chính là khâu thất bại của nhiều startup. Có nhiều doanh nghiệp sau khi hoàn thành tất cả chiến lược nhưng lại không thể thực hiện và duy trì công việc kinh doanh.

(1) Chưa có nhận thức pháp lý đầy đủ:

Việc các nhà sáng lập chưa nhận thức rõ về các vấn đề pháp lý cũng là một trong những nguyên nhân đang khiến nhiều startup thất bại.

Một startup khi thành lập thường có tâm lý chỉ tập trung vào sản phẩm vào cách thức marketing, tiếp cận khách hàng, bán hàng mà không chú ý nhiều đến các rủi ro về mặt pháp lý. Trước tiền cần phải kể đến đó là các quy định về Luật Doanh nghiệp. Các nhà sáng lập thường ít khi quan tâm đến các rủi ro liên quan đến việc lựa chọn loại hình doanh nghiệp, xây dựng quy chế thành viên, điều lệ công ty. Hậu quả là startup bị đình trệ, bỏ lỡ các cơ hội tốt; đồng thời, gây sứt mẻ quan hệ giữa những người sáng lập do xuất hiện xung đột lợi ích về vốn, quyền sở hữu tài sản hoặc startup phải bồi thường cho các hợp đồng đã ký kết với đối tác.

Thiếu điều khoản hợp tác, phương thức làm ăn là một thiếu sót thường gặp ở các startup trẻ. Bởi vì trong giai đoạn đầu, những nhà sáng lập thường gắn kết với nhau bằng đam mê, họ chỉ đơn giản nghĩ rằng: Các thành viên chỉ cần góp vốn và công sức để đưa startup phát triển.

Các thỏa thuận này thường sơ sài và chỉ được xem là thỏa thuận dân sự nhưng đến khi dự án khởi nghiệp phát triển tốt và có lợi nhuận, giữa các nhà sáng lập sẽ xảy ra xung đột liên quan đến góp vốn, sử dụng vốn, quyền sở hữu tài sản và phân chia lợi ích. Khi đó, những thỏa thuận miệng không đủ cơ sở pháp lý để giải quyết khiến mâu thuẫn nội bộ dâng cao, ảnh hưởng đến sự sinh tồn của startup.

Bên cạnh đó, vấn đề bản quyền và sở hữu trí tuệ cũng cần được các nhà sáng lập chú trọng. Điều này càng có ý nghĩa quan trọng tại Việt Nam khi mà vi phạm bản quyền, hàng giả, hàng nhái vẫn đang là vấn nạn gây nhức nhối dư luận và chưa có giải pháp khắc phục hiệu quả. Các startup cần có cơ sở pháp lý quan trọng để bảo vệ quyền lợi về thương hiệu, tránh hậu quả đáng tiếc xảy ra.

Khi chọn loại hình thương mại điện tử, các startup cần chú ý đến điều khoản sử dụng đối với người dùng khi họ truy cập vào trang web hoặc mạng xã hội của startup. Bởi nếu không, startup có thể gặp phải những rắc rối kiểu như người dùng có thể lợi dụng startup để tuyên truyền thông tin sai sự thật, đả kích gây ảnh hưởng đến bên thứ ba.

Một vấn đề quan trọng khác mà các startup non trẻ cần đặc biệt quan tâm lưu ý đó là vấn đề kế toán, tài chính và thuế. Khi công ty, doanh nghiệp mới được thành lập, khi mà lợi nhuận còn thấp, chi phí vận hành doanh nghiệp chưa được tối ưu. Nếu các nhà sáng lập không có nhận thức đầy đủ về luật thuế, có thể hạch toán lãi lỗ sai, dẫn đến việc không thể thanh toán được các khoản thuế đối với doanh nghiệp mà chủ yếu là thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng.

Nhiều startup trẻ do không có đủ nhận thức về vấn đề pháp lý nên làm nảy sinh các mâu thuẫn lợi ích không đáng có khi có vấn đề phát sinh. Nhẹ thì mất công sức, thời gian và chi phí để giải quyết tranh chấp. Nặng thì startup mất các nhân viên tốt, trung thành, thậm chí có thể đối mặt với những kiện tung gây ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp.

(2) Bài toán “gọi vốn”

Theo ông Don Lam - Tổng giám đốc VinaCapital, Việt Nam rất khó làm Startup bởi vấn đề đầu tiên chính là vốn. Ngoài ra, Việt Nam còn thiếu hụt một hệ sinh thái bền vững hỗ trợ người trẻ khởi nghiệp. Ông nhấn mạnh: “Startup chính là việc bạn bắt đầu từ con số 0, làm sao vay vốn ngân hàng, chỉ trông chờ vào các quỹ đầu tư chuyên nghiệp, hoặc trông chờ nguồn vốn tư nhân thông qua quen biết… Nhưng nếu không có hệ sinh thái bài bản thì rất khó để gọi vốn đầu tư.”.

Vấn đề khởi nghiệp của người trẻ Việt hiện đang gặp quá nhiều khó khăn bởi quy trình ngược với các nước, điều này khiến người Việt Nam khởi nghiệp chậm hơn. Với nhiều điểm hạn chế hiện tại, các chuyên gia cho rằng, Việt Nam nếu muốn xây dựng một quốc gia khởi nghiệp thì phải xây dựng được một hệ sinh thái khởi nghiệp, phải kêu gọi được những nhà đầu tư nước ngoài tham gia thị trường. Bởi người Việt Nam không có thói quen mạo hiểm, nên rất khó để họ bỏ vốn đầu tư lĩnh vực này. Phải có các nhà đầu tư nước ngoài tham gia, họ sẽ xác lập cuộc chơi trước, sau đó nhiều nhà đầu tư trong nước mới mạnh dạn tham gia.

(3) Rào cản thủ tục hành chính

Tuy nhiên, những vấn đề như thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, giấy phép con, khó thoái vốn sau một thời gian đầu tư tại Việt Nam luôn khiến các nhà đầu tư ngoại “chùng chân”. Con số dự án khởi nghiệp trong nước nhận được những khoản đầu tư nước ngoài dừng lại ở mức khá “khiêm tốn”.

Theo thống kê năm 2016, tổng giá trị đầu tư vào các startup tại khu vực Đông Nam Á đạt khoảng 1,5 tỷ USD. Song ở Việt Nam, con số này chỉ đạt dưới 100 triệu USD, 80% số tiền còn lại đổ vào Indonesia và Singapore bởi chính sách hỗ trợ startup, gọi vốn của họ tốt hơn nhiều so với Việt Nam.

Ở Singapore, chỉ cần 1 tuần là giải quyết xong các thủ tục và giải ngân được vốn đầu tư. Ở Thái Lan là 1 tháng, nhưng ở Việt Nam, thông thường phải mất từ 8 tháng tới 1 năm. Bởi để có một bộ hồ sơ được chấp thuận giải ngân vốn, nhà đầu tư phải cung cấp đầy đủ thông tin về nhà đầu tư gồm hộ chiếu của người đại diện pháp luật, giấy đăng kí kinh doanh, điều lệ công ty… Tất cả đều phải được dịch từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt, và công chứng. Làm xong bộ hồ sơ trên mất 1 tuần, rồi lại mất thêm vài tháng nữa để xin chữ kí của tất cả các bên liên quan. Đó là với 1 nhà đầu tư, nếu có 3 nhà đầu tư ở 3 nước khác nhau, có lẽ phải chờ tới cả năm[3].

Ngoài ra, còn rất nhiều giấy phép con, vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã đề nghị xóa gần 2.000 giấy phép, nhưng vẫn còn hàng nghìn giấy phép con khác.

Ví dụ, trong lĩnh vực thương mại điện tử, nếu có nhà đầu tư nước ngoài tham gia, phải xin giấy phép, ý kiến của Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, Bộ Công Thương. Như trường hợp của Grab và Uber, hai công ty này còn phải xin thêm ý kiến của Bộ Giao thông Vận tải. Thậm chí, nhiều startup đang làm phải tạm dừng để xin thêm giấy phép.

4. Kết luận

Trong thời gian tới, việc xây dựng các hành lang pháp lý và hệ sinh thái khởi nghiệp là thật sự cần thiết để hỗ trợ cho các startup mới bước vào cuộc chơi. Đồng thời, nếu được chuẩn bị kỹ lưỡng về kiến thức pháp lý và kinh nghiệm thương trường, những vấn đề pháp lý sẽ không còn là rào cản, thậm chí sẽ trở thành bước đệm đưa doanh nghiệp tiến xa hơn và thành công trong hoạt động kinh doanh khởi nghiệp. Bên cạnh đó, kinh nghiệm từ những người đi trước sẽ giúp doanh nghiệp non trẻ tránh khỏi những “vết xe đổ” và những thất bại không đáng có.

LÀM KINH DOANH, BẠN KHÔNG THỂ BỎ QUA 11 KÊNH YOUTUBE NÀY!

 LÀM KINH DOANH, BẠN KHÔNG THỂ BỎ QUA 11 KÊNH YOUTUBE NÀY!

1. TED Talks (https://www.youtube.com/user/TEDxTalks

) - Đa dạng các chủ đề thú vị dành cho những doanh nhân tham vọng và thành công.

2. Gary Vaynerchuk (https://www.youtube.com/user/GaryVaynerchuk

) - Lời khuyên từ một nhà lãnh đạo có tư duy đúng đắn và kinh nghiệm điều hành một số doanh nghiệp thành công.

3. Marie Forleo (https://www.youtube.com/user/marieforleo

) - Khám phá những ý tưởng và chiến lược mới thông qua các buổi gặp gỡ với các doanh nhân nổi tiếng và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp.

4. Brian Tracy (https://www.youtube.com/user/BrianTracySpeaker

) - Tập trung vào sự phát triển của mỗi cá nhân và chia sẻ các mẹo về một số chủ đề như đặt mục tiêu, năng suất, thành công, nguyên tắc cá nhân và nhiều vấn đề khác.

5. Robin Sharma (https://www.youtube.com/user/sharmaleadership

) - Tác giả nổi tiếng và nhà lãnh đạo tài ba này sẽ tư vấn về bất cứ vấn đề gì từ việc chống lại sự trì hoãn cho đến việc đưa truyền thông xã hội trở lại từ thất bại.

6. Dan Martell (https://www.youtube.com/user/danvmartell

) - Tư vấn về xây dựng thương hiệu hoặc các thông tin liên quan đến vốn liên doanh hoặc các chiến lược thành công.

7. Derek Halpern (https://www.youtube.com/user/SocialTriggers

) - CEO của Social Triggers sẽ đưa ra lời khuyên về sự cạnh tranh, cách để ngừng đưa ra lời bào chữa và nhiều chủ đề khác.

8. Sunny Lenarduzzi (https://www.youtube.com/user/SunnyLenarduzzi

) - Cung cấp video hướng dẫn về các chủ đề như YouTube, vlog, Instagram và cách để cải thiện hình ảnh của mỗi cá nhân trước công chúng.

9. Roberto Blake (https://www.youtube.com/user/robertoblake2

) - Kênh tuyệt vời để tìm kiếm những ý tưởng và sự sáng tạo với những bài học như cách tăng lượt theo dõi, cách chỉnh sửa video.

10. Brendon Burchard (https://www.youtube.com/user/BrendonBurchard

) - Phát triển bản thân và sự nghiệp với những chủ đề về tạo động lực, suy nghĩ tích cực và bước ra khỏi vùng an toàn.

11. Tony Robbins (https://www.youtube.com/user/TonyRobbinsLive

) - Truyền động lực, kỹ năng sống, bài học kinh doanh và kinh nghiệm lãnh đạo.

Tham khảo kênh Youtube chính thức của EK nhé: https://bom.to/85aYBl

__________________

(Sưu tầm)