Tư liệu: LỊCH SỬ MỘT BỨC ẢNH

Tư liệu: LỊCH SỬ MỘT BỨC ẢNH

-----------

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh dành cho bộ đội phòng không - không quân (PQKQ) một tình cảm đặc biệt. Người đã đến thăm quân chủng tất cả 17 lần. Những tấm ảnh chụp Bác với bộ đội PKKQ đã trở thành những kỷ vật vô giá... Tấm ảnh Bác Hồ chụp với sáu phi công năm 1966 là một ví dụ. Đặc biệt, cả sáu phi công được gặp Bác hôm ấy sau này đều trở thành sáu anh hùng của không quân Việt Nam.

------------------

Ngày 10-4-1966, Trần Hanh cùng năm phi công Lâm Văn Lích, Nguyễn Hồng Nhị, Nguyễn Nhật Chiêu, Ngô Đức Mai, Phan Như Cẩn vừa đến Phủ Chủ tịch thì đồng chí Vũ Kỳ, thư ký của Bác, bảo đoàn chờ 10 phút Bác sẽ ra. Đúng 10 phút sau Bác xuất hiện như một ông tiên, mỉm cười đi về phía anh em. Theo sau Bác là đại tướng Võ Nguyên Giáp. Nhìn Bác bước đi ung dung, ai cũng thấy lòng êm ả lạ thường. Bác nhìn mọi người một lượt bằng đôi mắt hiền từ:

- Hôm nay các đại biểu không quân lên gặp Bác, Bác gọi chú nào thì chú ấy tự giới thiệu quê quán, gia đình, vợ con cho Bác nghe.

Bác nói dứt lời, phi công Trần Hanh đứng lên tự giới thiệu:

- Thưa Bác ! Cháu là Trần Hanh...

Bác bảo:

- Chú Trần Hanh, Bác biết rồi. Thế chú Phạm Ngọc Lan đâu ?.

Phó chính ủy Nguyễn Xuân Mậu thưa với Bác:

- Thưa Bác ! Phạm Ngọc Lan bị ốm nên không lên gặp Bác được .

Bác hỏi thăm Phạm Ngọc Lan ốm có nặng lắm không, rồi hỏi đến các phi công Lâm Văn Lích, Nguyễn Nhật Chiêu, Phan Như Cẩn, Ngô Đức Mai. Nghe giọng nói của Đức Mai, Bác hỏi:

- Chú là người miền Trung à ?.

Mai mạnh dạn hẳn lên:

- Thưa Bác, cháu cùng quê với Bác. Mỗi lần về quê cháu thường sang nhà Bác, có đêm cháu ngủ lại nhà Bác đấy ạ...

Bác cười thân mật:

- Ai mời mà chú đến ?.

Ngô Đức Mai lúng túng:

- Thưa Bác... cháu nhớ Bác quá nên tự đến ạ..

.

Tiếng cười rộ lên vui vẻ. Khi phi công Nguyễn Hồng Nhị báo cáo xong, Bác bảo:

- Vậy là trong sáu chú, có hai chú quê ở miền Nam, chú Lích ở Bạc Liêu, còn chú Nhị ở vùng đất Tam Quan. Đồng bào miền Nam chiến đấu rất dũng cảm kiên cường. Vùng Quảng Ngãi, Bình Định quê chú cũng có nhiều chiến công xuất sắc, nhiều gương sáng anh hùng. Ở miền Bắc các chú đã thi đua với đồng bào đồng chí ở quê hương đánh giặc trên trời như vậy là tốt.

Bác hỏi tiếp Nguyễn Hồng Nhị:

- Chú còn quên chưa báo cáo với Bác là đã lập gia đình chưa ?.

Nguyễn Hồng Nhị lúng túng:

- Dạ thưa Bác, cháu còn đang...

Nguyễn Nhật Chiêu mau miệng:

- Dạ thưa Bác, chúng cháu gọi là đang tìm mục tiêu, và đồng chí Nhị đã tìm thấy mục tiêu rồi đấy ạ.

Bác cười âu yếm:

- Cuộc chiến đấu của quân và dân ta còn lâu dài. Quyết tâm và say sưa chiến đấu quên mình vì sự nghiệp cách mạng là đúng. Nhưng các chú phải không quên việc chăm lo cho hậu phương, gia đình, cho hạnh phúc riêng tư của mình khi có điều kiện.

Rồi Bác quay sang nói với phó Chính ủy Nguyễn Xuân Mậu:

- Dạo này PQKQ ta đánh khá nên phải cho anh em rút kinh nghiệm kịp thời, chớ chủ quan tự mãn. Bắn mạnh, bắn trúng, nhưng phải tiết kiệm đạn.

Bác lại bảo:

- Các chú có thành tích bắn máy bay, chiến đấu dũng cảm, Bác tặng mỗi chú một chiếc huy hiệu của Bác.

Nói rồi Bác lấy huy hiệu, lần lượt trao cho sáu phi công. Ai cũng nắm chặt chiếc huy hiệu của Bác trong tay. Dừng một lát Bác nói tiếp:

- Từ nay cứ chú nào bắn rơi được một máy bay sẽ được tặng một huy hiệu của Bác.

Đồng chí Vũ Kỳ xin Bác chụp với anh em một kiểu ảnh. Đó chính là tấm ảnh lịch sử còn đến ngày nay. Kết thúc cuộc gặp, các phi công chúc sức khỏe Bác trước khi ra về. Đó là cuộc gặp đầu tiên của Bác với anh em phi công quân chủng PKKQ. Lời dạy của Bác đã theo anh em trong suốt cuộc đời, đặc biệt là những năm tháng ác liệt của cuộc chiến tranh.

Hai phi công Trần Hanh và Lâm Văn Lích được phong danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang năm 1967; sau đó đến Nguyễn Hồng Nhị năm 1969 với thành tích bắn rơi tám máy bay Mỹ; Nguyễn Nhật Chiêu năm 1973 bắn rơi sáu máy bay; các anh Phan Như Cẩn, Ngô Đức Mai sau này cũng đã anh dũng chiến đấu, hi sinh và được phong tặng danh hiệu cao quý đó.

Có hai người trưởng thành lên cấp tướng là Trung tướng Trần Hanh và Thiếu tướng Nguyễn Hồng Nhị. Trung tướng Trần Hanh sau này giữ cương vị Tư lệnh Quân chủng không quân, rồi Thứ trưởng Bộ Quốc phòng. Thiếu tướng Nguyễn Hồng Nhị chỉ huy sư đoàn 370 rồi chuyển lên làm phó Tư lệnh - Tham mưu trưởng Quân chủng không quân, sau chuyển sang làm Tổng cục trưởng Tổng cục Hàng không dân dụng VN. Phi công Lâm Văn Lích sau đó giữ cương vị Hiệu phó Trường Sĩ quan kỹ thuật không quân rồi chuyển ngành về Ban tổ chức Thành ủy TP.HCM. Phi công Nguyễn Nhật Chiêu làm Sư đoàn trưởng sư đoàn 371 rồi làm Phó Tham mưu trưởng Quân chủng không quân.

(Kim Ngân st)

**************************

Ảnh: Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp tiếp các chiến sĩ lái máy bay chiến đấu đã bắn rơi nhiều máy bay Mỹ.

--------------

- Hàng đứng từ phải sang: Vũ Kỳ (thư ký), các phi công Trần Hanh, Lâm Văn Lích, Nguyễn Nhật Chiêu, Nguyễn Xuân Mậu (Phó chính ủy Quân chủng PKKQ)

- Hàng ngồi từ phải sang: Nguyễn Hồng Nhị, Ngô Đức Mai, Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Phan Như Cẩn.