BỒ TÁT VĂN THÙ

BỒ TÁT VĂN THÙ

Thơ: Đỗ Tấn Thích 

 Ngài Bồ Tát Văn Thù
Hộ mệnh người tuổi Mão
Những ai có tuổi này
Quả là sướng thật sao 

Ngài Văn Thù Sư Lợi
Là Bồ Tát Văn Thù
Bà La Môn, gia tộc
Xuất thân từ người tu

Truyền thuyết đã kể lại
Khi ngài vừa đản sanh
Thụy tướng có nhiều nét
Nghiêm trang và thông hanh

Mẫu thân Ngài khi đẻ
Từ sườn phải của bà
Mới đẻ Ngài biết nói
Sắc thân đầy sắc hoa

Và không lâu sau đó
Ngài đã đi xuất gia
Thành thị giả của Phật
Thế Tôn: Phật Thích Ca

Trong giáo pháp Phật Đà
Có hai phái tu hành
Một là: Phái  Thâm Quán
Hai là phái: Quảng Hành

Trong đó phái Thâm Quán
Truyền giáo pháp Văn Thù
Ngài trợ duyên, giúp đỡ
Thành công trên đường tu

Theo Kinh Vô Lượng Thọ
Và cả Kinh Niết Bàn
Văn Thù là Diệu Đức
Ý nghĩa thật cao sang

Tóc Ngài có 5 xoáy
Tượng trưng sự hanh thông
Tâm trí và tâm chứng
Sáng suốt và thần thông

Ngài ngồi trên sư tử
Sư tử hống miệng ra
Trí tuệ và uy lực
Thị giả của Phật Đà

BỒ TÁT VĂN THÙ, PHẬT BẢN MỆNH CỦA NGƯỜI TUỔI MÃO

Trong giới Bồ Tát của Phật giáo, Bồ Tát Văn Thù là Phật bản mệnh của người tuổi Mão, có địa vị hiển hách, uy danh lẫy lừng. Tên tiếng Phạn của ngài là Manjusri, dịch âm là Văn Thù Sư Lợi.

Truyền thuyết về Bồ Tát Văn Thù – Phật bản mệnh tuổi Mão

Tương truyền, ngài xuất thân trong gia tộc Bà La Môn, được sinh ra từ sườn phải của Mẫu Thân. Khi đản sinh ngài có nhiều thụy tướng, như: Tướng mạo trang nghiêm, có đủ 32 tướng tốt, sắc thân màu vàng tím lấp lánh. Vừa mới sinh ra đã biết nói, không lâu sau ngài xuất gia trở thành thị giả của Thế Tôn

Giáo pháp của Phật Đà chủ yếu được chia thành hai dòng truyền thừa lớn: Phái Thâm Quán và phái Quảng Hành. Trong đó, phái Thâm Quán truyền thừa giáo pháp Bồ Tát Văn Thù đã kế thừa và phát dương.

Từ góc độ thành tựu, Bồ Tát Văn Thù đã sớm thành Phật. Phật hiệu của ngài là Phổ Biến Chiếu Như Lai, vì trợ duyên cho Phật Thích Ca Mâu Ni cứu độ chúng sinh ngài đã thị hiện dưới thân phận Bồ Tát. Trong văn hóa Việt, Bồ Tát Văn Thù là Phật bản mệnh của người tuổi Mão.

Bồ Tát Văn Thù biểu thị ý nghĩa của trí tuệ Phật Đà, đó là hình tượng nhân cách hóa của trí tuệ. Các bậc đại sư Phật giáo ở Ấn Độ và Tây Tạng đều lấy Bồ Tát Văn Thù làm Bản tôn tu trì. Như đại Luận sư Nguyệt Xứng và Đại sư Tông Khách Ba nổi tiếng về tư tưởng Trung quán đều coi Bồ Tát Văn Thù là Bản tôn tu trì. Phật giáo cho rằng, tu trì pháp môn của Bồ Tát Văn Thù có thể nhanh chóng đạt được sự gia trì, từ đó dễ dàng có được trí tuệ thế gian và xuất thế gian.

Ý nghĩa tên gọi & hình tượng Bồ Tát Văn Thù – Phật bản mệnh tuổi Mão
Bồ Tát Văn Thù theo cựu và theo tân dịch đều có 6 nghĩa khác nhau, như theo kinh Vô Lượng Thọ và kinh Niết Bàn dịch là “Diệu Đức”, còn kinh Vô Hành dịch là “Diệu Thủ”, kinh Quán Sát Tam Muội và kinh Đại Tịnh Pháp Môn dịch là “Phổ Thủ”, kinh A Mục Khiếp Phổ Siêu dịch là “Nhu Thủ”, kinh Vô Lượng Môn Triệt Mật và kinh Kim Cương An Lạc dịch là “Kính Thủ”. Trở lên 5 nghĩa theo cựu dịch, còn theo kinh Đại Nhựt dịch là “Diệu Kiết Tường”. Vì chữ Văn Thù hay Mạn Thù đều có nghĩa là “Diệu”, còn chữ Sư Lợi hay Thất Lợi có nghĩa là “Đức” tức có ý tốt đẹp trong nghĩa của chữ Kiết Tường.

Tóc trên đỉnh đầu ngài Bồ Tát Văn Thù kết thành 5 xoáy, biểu hiện trí tuệ sáng suốt như mặt trời chiếu sáng, tay cầm kiếm tượng trưng cho trí tuệ chiếu soi mọi chướng ngại phiền não. Bồ Tát Văn Thù ngồi trên lưng sư tử tượng trưng oai dũng, do đó chữ Văn Thù có nhiều nghĩa khác nhau và trong nhiều bộ kinh dịch theo một cách khác tuy đồng một Văn Thù. Ngài là vị Bồ Tát có trí tuệ bậc nhất, theo hầu cận như cánh tay trái của Phật tổ để duy trì ủng hộ Phật pháp.

Ý nghĩa hình tượng Bồ Tát Văn Thù ngồi trên lưng sư tử
Căn cứ vào sự luận giải của các vị cổ đức, có thể thấy rằng Bồ tát Văn Thù là đại diện cho trí tuệ siêu phàm hay trí, tuệ, tâm chứng. Trí là khả năng nhận thức các pháp, thấy được tính bình đẳng, chứng đắc thật tướng. Hơn nữa, tay cầm kiếm là tượng trưng cho trí tuệ vô cùng sắc bén.

Hình ảnh con sư tử là biểu thị cho uy lực của trí tuệ. Sư tử vốn là chúa sơn lâm, có sức mạnh vượt trội thống lĩnh tất cả các loài thú khác. Bởi vậy, lấy sư tử để biểu trưng cho năng lực vô cùng của trí huệ. Trí tuệ đó cũng là trí của Phật. Bồ Tát Văn Thù nhờ trí tuệ này nên có năng lực chuyển hóa những vô mình, phiền não, chấp ngã.
Theo như kinh Thủ Lăng Nghiêm, khi Ngài A Nan bị Ma Đăng Già, đức Phật đã sai Bồ tát Văn Thù đem thần chú đến để giải cứu. Ở đây, có thể thấy rằng tại sao đức Phật không sai các vị Bồ tát khác mà lại là Bồ Tát Văn Thù? Đơn giản là nhờ trí tuệ siêu việt của Bồ Tát Văn Thù mới có thể chuyển hóa được tất cả u mê của Ngài A Nan lúc bấy giờ.
Vị trí của Bồ Tát Văn Thù trong Phật giáo 

Trong các ghi chép của kinh điển nhà Phật, Bồ Tát Văn Thù là thầy của vô số chư Phật quá khứ, đã từng dẫn dắt vô số người tu hành chứng được Phật quả. Trong Phóng bát kinh, Phật Đà cũng nói: “nay ta đắc đạo thành Phật, đều là nhờ ân đức của Bồ Tát Văn Thù! Vô số chư Phật quá khứ cũng đều là đệ tử của Văn Thù Sư Lợi, những Phật vị lai cũng nhờ vào uy lực của ngài mà đạt được, giống như những đứa trẻ trên thế gian có cha mẹ, Bồ Tát Văn Thù là cha mẹ trong đạo Phật của tất cả chúng sinh”.

Văn Thù Sư Lợi là một trong 4 vị Bồ Tát lớn, là vị Bồ Tát chỉ sau đức Phật. Bồ Tát Văn Thù được tôn lên làm “Biện tài đệ nhất”. Ngài ngồi trên con sư tử đang há miệng lớn, ngụ ý là “sư tử hống”, là sự ví von với thuyết pháp của Phật Đà.