LÝ THÁNH TÔNG

 

Lý Thánh Tông có tên thật là Lý Nhật Tôn, là người con của vua Lý Thái Tông và Linh Cảm hoàng hậu Mai Thị. Ông ra đời vào ngày 25 tháng 2 năm Quý Hợi, niên hiệu Thuận Thiên thứ 14 (tức 30 tháng 3 năm 1023) tại cung Long Đức, triều Lý Thái Tổ. Được sử sách đánh giá vị vua tài năng, tạo nên “trăm năm thịnh thế” cho nước ta trong thời kì phong kiến.

Lý Nhật Tôn từ nhỏ đã bộc lộ mình là người có tài năng hơn người, thông minh, tinh thông kinh truyện, rành âm luật, lại giỏi võ nghệ.

Năm 1028, ông được vua cha Lý Thái Tông lập làm Hoàng thái t.ử. Đến năm 1033, Lý Nhật Tôn được phong cho tước hiệu Khai Hoàng Vương, chuyển đến ở cung Long Đức để học tập. Từ sớm, ông đã được tiếp xúc với người dân nên đã thấu hiểu được những nỗi cơ cực của họ. Đồng thời cũng giúp ông thông thạo thêm nhiều việc. Điều này đã góp phần tạo nên một Lý Thánh Tông anh minh, tài đức sau này.

Lý Nhật Tôn còn được vua cha sớm cho đi chinh chiến cùng khi còn rất trẻ. Đồng thời, ông còn được cử làm làm giám quốc, coi sóc kinh thành và việc triều chính khi vua cha Lý Thái Tông bận dẫn quân đi chinh chiến.

Tháng 7 năm Giáp ngọ (1054), thấy mình già y.ế.u, Thái Tông cho phép Thái t.ử Nhật Tôn ra coi chầu nghe chính sự để ông hiểu rõ hơn về vai trò và trách nhiệm của mình trong tương lai. Hai tháng sau, Thái Tông băng hà, Lý Nhật Tôn lên nối ngôi, tức là vua Lý Thánh Tông, lấy niên hiệu đầu là Long Thụy Thái Bình (1054 - 1072).

Ngay sau khi lên ngôi, Lý Thánh Tông đã cho đổi tên nước từ Đại Cồ Việt thành Đại Việt. Ông biết lo cho nước và thương dân, lòng nhân hậu khoan dung. Để khích lệ sĩ phu, kén chọn nhân tài, ông là người đầu tiên cho xây dựng Văn miếu đồng thời mở khoa thi bác học. Về sau nguyên phi của ông là Lê Thị Ỷ Lan cùng với ông chăm lo việc chính trị, quốc phòng, không ngừng chấn chỉnh văn hoá, xã hội. Đây là thời kì cực thịnh của nhà Lý và Đại Việt.

Trong suốt những năm trị vì, vua Lý Thánh Tông đã có nhiều chính sách để quan lý và phát triển đất nước sáng suốt. Những chính sách ấy không những được lòng dân mà còn có những giá trị nhân văn hết sức sâu sắc. Những điều đó đã giúp ông xây dựng một Đại Việt hùng mạnh “trăm năm thịnh thế” không thua kém gì so với người cha của mình.

Năm Nhâm Tý tháng 01 âm lịch (02-1072), ông m.ấ.t, hưởng dương 49 tuổi, ở ngôi 18 năm, đổi hiệu 05 lần.