“Vua xe hơi” Henry Ford đã khiến thế giới chuyển từ ngựa sang ô tô bằng cách nào?

 

Câu chuyện về tầm nhìn và giai đoạn khởi nghiệp của Henry Ford – cha đẻ ngành công nghiệp ô tô sẽ mang lại những bài học, chiến lược kinh doanh kinh điển của một cá nhân sáng tạo đã làm thay đổi thế giới nhưng lại ít được biết đến trong 40 năm đầu cuộc đời ông.

“Khi tôi hỏi mọi người rằng họ muốn phương tiện đi lại của mình như thế nào? Họ nói với tôi rằng họ muốn một con ngựa chạy nhanh hơn”, trích từ tiểu sử của Henry Ford.

Câu chuyện về ông vua xe hơi nước Mỹ

Henry Ford là con trai cả của một nông dân có nguồn gốc từ Aixơlen sang nhập cư ở Mỹ từ những năm đầu của thế kỷ 19. Ông sinh năm 1863 và là con trai đầu trong số 6 người con của ông bà William Ford. Cậu bé Henry ngay từ nhỏ đã tỏ ra vô cùng hiếu động và thường xuyên bị chê mắng là nghịch ngợm.

Sống trong gia đình nông dân nhưng Henry Ford chẳng tỏ ra chút thích thú và gắn bó với ruộng vườn hay gia súc. Trái lại, cậu lại rất tò mò về các loại thiết bị, máy móc. Ông bà Ford nhiều lúc rất bực mình khi không ít đồ dùng gia đình bị cậu con trai tháo tung từng bộ phận. Không như những đứa trẻ cùng lứa khác, đồ chơi ưa thích nhất của Henry Ford chính là chiếc cưa, chiếc búa, kìm và những tô ốc vít các cỡ.

Chuyện kể rằng, lần đầu tiên thấy cha có chiếc đồng hồ đeo tay, Henry Ford như bị hút hồn vào đó. Cậu hỏi mượn cho bằng được rồi sau đó lén đem vào phòng riêng để ngắm nghía từng chi tiết bộ phận tinh xảo của chiếc đồng hồ giây cót. Đi đâu cũng thế, thấy chỗ nào có máy móc, thiết bị gì là Henry Ford đòi vào xem bằng được. Thấy xe lửa chạy được nhờ đầu máy hơi nước, Henry Ford lân la tìm hiểu và quyết tâm tự làm thử một cái tương tự.

Ngay từ khi còn nhỏ, Ford đã nghĩ rằng có nhiều việc có thể thực hiện tốt hơn bằng cách nào đó. Chính suy nghĩ này đã khiến ông đam mê ngành cơ khí, và ông được mẹ tả như là một thợ máy bẩm sinh.

Thủa bé, Ford đã có một cái xưởng nhỏ với các mẫu kim loại lặt vặt dùng làm công cụ. Hồi đó, tất cả đồ chơi của ông đều được chế tạo bằng tay thủ công, khác xa so với đồ chơi bây giờ. Khoảng khắc tuyệt nhất trong tuổi thơ của Ford là ông thấy động cơ đường sắt, một chiếc xe chạy bằng hơi nước. Đó là chiếc xe đầu tiên ông thấy chạy được mà không cần ngựa kéo.

Ý nghĩ về “một cỗ xe không cần ngựa kéo” quá kỳ diệu và với sự tự nỗ lực bản thân, Henry Ford bắt đầu làm ra một chiếc xe từ phân xưởng xây trên trang trại của gia đình.

Đã có lần Henry làm cả trường sợ hết hồn khi dám thử nghiệm một động cơ chạy hơi nước tự tạo tại sân trường. Chiếc động cơ nổ tung nhưng cậu bé Henry thì thoả mãn với sản phẩm thí nghiệm đầu đời của mình. Khi đó ông mới đang là học sinh tiểu học. Ham muốn tìm hiểu và phát minh kỹ thuật là điểm khác biệt rất lớn mà người ta dễ nhận ra ở cậu bé Henry Ford hiếu kỳ và nghịch ngợm này.

Khi được 17 tuổi, Henry Ford bắt đầu ông bắt đầu công việc của một người thợ máy học nghề, đủ điều kiện trở thành thợ trước thời hạn và được nâng lên các cấp cao hơn trong nhà máy động cơ Drydock. Khi rảnh rỗi, ông nghiên cứu cơ chế hoạt động của động cơ chạy bằng xăng và mơ đến việc làm nên một “chiếc xe hơi toàn cầu” có thể vận chuyển con người ít tốn chi phí và đáng tin cậy.

Trong một cuộc gặp gỡ ngắn ngủi với nhà phát minh Thomas Edison khi được hai mươi tuổi, Henry Ford đã được truyền một nguồn cảm hứng vô tận. Cho dù lúc đó, điện đang được coi là một phát minh quan trọng của Edison và mọi người đều bảo rằng điện sẽ là tương lai, nhưng Edison vẫn nói với Ford rằng phải tiếp tục bền bỉ với hướng đi riêng của ông.

Sau đó, ông chủ của Công ty Detroit Edison đề cử ông lên một vị trí cao với điều kiện ông phải từ bỏ niềm đam mê cá nhân của mình để chuyên tâm vào công việc hữu ích hơn.

“Điều này khiến tôi phải đứng trước sự lựa chọn giữa công việc với cơ hội thăng tiến đang rộng mở và niềm say mê ô tô của bản thân. Cuối cùng, tôi đã chọn ô tô và thôi việc. Thật ra, tôi chẳng có sự lựa chọn nào khác bởi tôi biết rằng chính ô tô mới mang lại sự thành công cho mình, mặc dù nhiều người khác không nghĩ thế”, trích tiểu sử My life and work của Henry Ford.

Bỏ qua danh vọng trước mắt chỉ để có một cơ hội thay đổi thế giới bằng việc theo đuổi đam mê đòi hỏi sự dũng cảm của mỗi cá nhân. Henry Ford đã chính thức thôi việc vào ngày 15 tháng 8 năm 1899 và bắt đầu bước vào lĩnh vực kinh doanh ô tô từ đó.

Khởi nghiệp

Không có nguồn vốn cá nhân, Henry Ford kết hợp với một nhóm nhà đầu tư để lập ra công ty Detroit Automobile Company. Ông nhanh chóng nhận ra rằng những nhà đầu tư này chỉ quan tâm đến lợi nhuận trước mắt hơn là sản xuất ra một chiếc xe tốt hơn, vì thế chỉ sau một năm với 20 chiếc xe hơi được sản xuất, Ford rút ra khỏi công ty.

Bốn năm sau, người đàn ông 40 tuổi có dáng người mảnh khảnh lập ra công ty Ford Motor Company. Công ty huy động được số vốn là 100.000 đô la, và lần này Ford sở hữu 1/4 cổ phiếu của công ty.

Trong năm đầu tiên, công ty đã sản xuất hơn 1.700 chiếc xe Model A và chúng đạt được thành công ban đầu nhờ tính năng đáng tin cậy. Sang năm thứ hai, do áp lực từ các cộng sự, Ford đưa ra ba mẫu xe và nâng giá bán. Công ty bán được ít xe hơn.

Từ đây, Henry Ford nhận ra cần phải nắm được số cổ phần lớn để có thể toàn quyền kiểm soát. Vì thế, ông dùng thu nhập hàng tháng của mình để mua lại số lượng cổ phiếu, từ 50% và sau đó là 100%.

Năm 1908-1909, công ty bán ra hơn 10.000 chiếc xe và chịu áp lực phải mở rộng dòng sản phẩm. Tuy nhiên, Ford lại đi theo hướng ngược lại hoàn toàn. Một buổi sáng năm 1909, ông tuyên bố từ này công ty chỉ sẽ bán ra một mẫu xe duy nhất với giá thành luôn giảm qua thời gian: Model T. Thêm nữa, chỉ có một màu. “Khách hàng nào cũng có thể có được chiếc xe hơi sơn màu anh ta muốn nếu như nó màu đen”, là câu nói đã trở thành nổi tiếng của ông.

Trong khi nhiều người vẫn nghĩ rằng giá bán thấp sẽ khiến công ty phá sản thì Ford tin vào chiến lược này sẽ giúp thị trường mở rộng mạnh mẽ. Thực tế đã diễn ra đúng như ông kỳ vọng. Ông bắt đầu xây dựng nhà máy sản xuất dây chuyền lớn nhất thế giới, Highland Park, và công suất nhảy vọt từ 6.000 lên đến 35.000 chiếc/năm, trong khi số lượng nhân viên tăng chưa đến gấp đôi.

Chỉ 10 năm sau, công ty đã làm ra 4.000 chiếc xe mỗi ngày và năm sau là 5 triệu chiếc xe/năm. Vào cuối thập niên, 15 triệu chiếc xe Model T được sản xuất, đánh dấu cột mốc kỳ diệu trong việc sản xuất đại trà.

Sở dĩ nhà máy có thể mở rộng quy mô lớn đến như vậy đều bắt nguồn từ chính chiến lược kinh doanh của Henry Ford. Trong quá khứ, những chiếc xe hơi đầu tiên được xem như là một thứ đồ chơi của người giàu có, được bán cho những người có nhu cầu giải trí hay muốn chứng tỏ địa vị.

Ford đã thay đổi quan niệm này bằng cách quảng cáo tính hữu dụng của những chiếc xe hơi hãng Ford. Xe cũng được bán ra nhờ việc dễ điều khiển, dễ sử dụng và từ đó có câu: “Bất kể ai cũng có thể lái một chiếc Ford”.

Tuy nhiên, chính chiến lược giá mới là yếu tố hàng đầu khiến công ty trở nên thành công ngoài mong đợi. Vào những năm 1909-1910, chiếc xe trị giá 950 đô la. Mười năm sau, giá xe chỉ còn 355 đô la.

Henry Ford rất ghét ý tưởng làm cho chiếc xe hơi trở nên đắt đỏ. Thay vào đó, chiến lược của ông là định giá dựa trên chi phí sản xuất. Có nghĩa, nếu các nhà máy của ông có thể hoạt động ngày càng hiệu quả hơn thì người tiêu dùng sẽ được lợi.

Cũng giống như Sam Walton với chuỗi siêu thị Wal-Mart, Ford phát hiện ra rằng ông có thể kiếm được nhiều lãi hơn nhờ bán được nhiều sản phẩm với giá thấp hơn, thay vì bán số lượng ít với giá cao.

Nếu bạn bán được sản phẩm chất lượng cao với giá rẻ, đây sẽ là lợi thế cạnh tranh khó vượt qua của doanh nghiệp, do đó “bạn sẽ tìm thấy nhu cầu cao hơn đến mức có thể gọi là toàn cầu”, Henry Ford viết trong cuốn tiểu sử của mình. Chiến lược này nghe có vẻ “quen thuộc” với thời đại chúng ta, nhưng đó là một trong những bí quyết kinh điển đã mang lại thành công đáng kinh ngạc trong kinh doanh của Henry Ford.

Thời kỳ hoàng kim

Vào năm 1917, chín năm kể từ khi dòng xe Model T ra đời, người tiêu dùng dần nhận ra nhu cầu sở hữu một chiếc xe vững chắc, đa năng hơn mọi sản phẩm đang có thời bấy giờ. Đây cũng là lý do thúc đẩy Ford phát triển và thương mại hóa mẫu xe Model TT.

Với khả năng chuyên chở hàng hóa lên đến một tấn, Model TT đã góp phần thay đổi cách thức thế giới lao động. Phiên bản Model TT đầu tiên được đưa ra thị trường chưa bao gồm thùng hàng, khách hàng có thể tự thiết kế hoặc mua ngoài những loại thùng phù hợp với nhu cầu của mình, trong hơn 10 năm, đã có gần 1,3 triệu chiếc Model TT được Ford giao tới tay khách hàng.

Đến năm 1928, hai dòng xe mới là Model A và AA chính thức được ra mắt, thay thế cho hai mẫu xe tiền nhiệm Model T và TT. Mẫu bán tải Model AA đã đặt dấu mốc đầu tiên cho một thời kỳ thống trị của Ford trong phân khúc xe bán tải.

Vài năm sau đó, công ty Ford tại Úc đã nhận được một bức thư từ vợ của một người nông dân. Trong thư, bà ngỏ ý muốn có được một chiếc xe đa dụng, có thể đưa vợ chồng bà đến nhà thờ vào mỗi chủ nhật, nhưng chiếc xe đó cũng phải có khả năng giúp gia đình bà chở vật nuôi đến chợ để bán vào mỗi thứ Hai.

“Những chiếc xe tải này là nguồn cảm hứng cho sự phát triển của nhiều dòng xe về sau, như F-Series và Ranger, đem lại thành công đáng kể trên thị trường thế giới.” – Kreipke chia sẻ.

Có mặt trên toàn cầu sau 40 năm

Sau chiến tranh thế giới thứ Hai, những sản phẩm xe tải bán tại thị trường Bắc Mỹ được Ford đầu tư hơn về thiết kế, và đến năm 1948, sản phẩm xe tải với thiết kế khung gầm chuyên biệt đầu tiên của Ford được ra mắt. Đây là bước đi quan trọng, đồng thời là tiền đề để Ford tăng cường mạnh mẽ khả năng vận hành của những sản phẩm xe tải.

Những chiếc xe bán tải đa dụng đầu tiên theo xu hướng thiết kế mới này được Ford bán ra với nhiều kích thước khác nhau, từ chiếc xe F-1 có tải trọng 0,5 tấn đến F-8 có trọng tải lên tới 3 tấn. Bên cạnh đó là sự ra đời của dòng xe bán tải Ford F-Series – dòng xe liên tục là sản phẩm bán tải bán chạy nhất Hoa Kỳ kể từ năm 1977 đón đầu làn sóng kinh doanh mỗi năm tại Mỹ kể từ năm 1977, đồng thời cũng là sản phẩm xe hơi bán chạy nhất nước Mỹ 35 năm liên tiếp.

Một trong những sản phẩm theo nguyên lý “Built Ford Tough” được thương mại hóa và sản xuất hàng loạt là Ford Ranger – sản phẩm bán tải tầm trung lần đầu tiên được giới thiệu tại thị trường Bắc Mỹ vào năm 1982.

Ban đầu, được thiết kế và sản xuất tại Mỹ, Ranger được biết đến là một dòng xe mạnh mẽ, thông minh và đa năng, nhanh chóng nhận được sự chú ý và ủng hộ tại nhiều thị trường khác nhau trên thế giới. Hiện nay, Ranger là dòng xe bán tải bán chạy nhất tại thị trường châu Âu, Nam Phi, New Zealand và một số nước tại Đông Nam Á như: Việt Nam, Campuchia và Myanma.

Sau thành công của mỗi thế hệ sản phẩm, Ford không ngừng khám phá và bổ sung những cải tiến mới dựa trên nhu cầu của khách hàng. Chính những cải tiến đó đã góp phần làm nên thành công của Ford ngày hôm nay.

Với hơn 100 năm cải tiến liên tục cả về thiết kế, sức mạnh và khả năng vận hành, kể từ khi dòng xe tải đầu tiên Ford Model TT được đưa vào sản xuất, Ford đã giữ vững sứ mệnh tiếp tục sản xuất những dòng xe mới có thể vượt qua những thử thách cam go nhất, đáp ứng mọi nhu cầu và thậm chí vượt trên cả mong đợi của người tiêu dùng.

Theo Báo Giao thông